نساجی یکی از متداول ترین مواد مورد استفاده انسان است. ملحفه‌ای که روی آن می‌خوابیدید، لباس‌هایی که می‌پوشید، فرش خانه‌تان، پرده‌های روی پنجره، فرش یا رومیزی روی میز ناهارخوری بیندازید - همه چیز از پارچه است.
در این درس می آموزیم:
منسوجات به موادی اطلاق می‌شود که از الیاف، رشته‌های نازک یا رشته‌های طبیعی، ساخته شده یا ترکیبی ساخته می‌شوند. این ماده اولیه اولیه یک لباس است. واژه "نساجی" از فعل لاتین "texere" به معنای "بافندگی" گرفته شده است. در ابتدا کلمه "نساجی" فقط به پارچه های بافته شده اطلاق می شد، اما اکنون معمولاً برای الیاف، نخ ها، پارچه ها یا محصولات ساخته شده از الیاف، نخ ها و پارچه ها استفاده می شود.
منسوجات از الیافی تشکیل شده اند که می توانند بر پایه گیاهی، حیوانی یا مصنوعی باشند.
الیاف گیاهی عبارتند از:
| نام | شرح |
| پنبه | این فیبر نرم و کرکی است که در اطراف دانه های گیاهان پنبه ای از جنس Gossypium رشد می کند. این یکی از پرکاربردترین انواع پارچه در جهان است. |
| کتان | از بست زیر سطح ساقه گیاه کتان Linum usitatissimum از خانواده Linaceae استخراج می شود. الیاف کتان به صورت نخ در می آید و به پارچه کتان بافته می شود. |
| کنف | این یک منسوجات پایدار ساخته شده از الیاف یک محصول بسیار پرمحصول در خانواده گیاه شاهدانه است. |
| جوت | از گیاهانی در جنس Corchorus، خانواده Malvaceae تولید می شود. این ماده عمدتاً از مواد گیاهی سلولز و لیگنین تشکیل شده است. بخشی از آن الیاف نساجی و بخشی از چوب است. در دسته الیاف باست (فیبر جمع آوری شده از بست یا پوست گیاه) قرار می گیرد. |
| سیسال | از آگاو، Agave sisalana گرفته شده است. الیاف سیزال به طور سنتی برای طناب و ریسمان استفاده می شود و کاربردهای بسیار دیگری از جمله کاغذ، پارچه، کفش، کلاه، کیف، فرش دارد. |
| گزنه | الیاف از ساقه گیاه گزنه می آیند. با ورود پنبه در قرن شانزدهم، محبوبیت خود را از دست داد زیرا برداشت و ریسندگی پنبه آسان‌تر بود. در طول جنگ جهانی اول، زمانی که آلمان با کمبود پنبه مواجه بود و از گزنه برای تولید لباس‌های ارتش آلمان استفاده می‌شد. |
الیاف حیوانی عبارتند از:
| نام | شرح |
| پارچه های پردار | اینها پارچه هایی هستند که پرهای شترمرغ در آنها بافته شده است |
| خز | خز واقعی از حیواناتی مانند راسو، بیور، راسو، خرگوش یا روباه به دست می آید. با این حال، امروزه خز مصنوعی وجود دارد که با نام‌های خز تقلبی، خز ساختگی و خز مصنوعی نیز شناخته می‌شود، که الیاف مصنوعی هستند و 100٪ بدون ظلم هستند. |
| ابریشم | پارچه‌ای طبیعی که از کرم‌های ابریشم، موجودات کوچکی که بیشتر روی برگ‌های توت زندگی می‌کنند، تولید می‌شود. |
| پشم | الیاف نساجی به دست آمده از گوسفند و حیوانات دیگر، از جمله ترمه و موهر از بز، کیووت از موسکوکسن |
| شتر | در درجه اول به موهایی از خانواده شتر (Camelidae) از جمله لاماها، آلپاکاها اشاره دارد. |
الیاف مصنوعی یا مصنوعی عبارتند از:
| نام فیبر | شرح |
| اکریلیک | شباهت زیادی به ظاهر و احساس الیاف پشم دارد. سبک، گرم و نرم در لمس است. |
| کولار | یک فیبر مصنوعی مقاوم در برابر حرارت و قوی است. این پنج برابر قوی تر از فولاد است و بنابراین کاربردهای زیادی از لاستیک های دوچرخه و بادبان های مسابقه ای گرفته تا جلیقه های ضد گلوله دارد. |
| نایلون | از پلیمرهای معروف به پلی آمیدها که حاوی کربن، اکسیژن، نیتروژن و هیدروژن هستند ساخته شده است. |
| پلی استر | این یک فیبر مصنوعی است که از یک واکنش شیمیایی شامل نفت، هوا و آب به دست می‌آید. |
| ریون | این یک ماده طبیعی است که از سلولز به دست آمده از خمیر چوب یا پنبه ساخته می شود. |
| اسپندکس | این الیاف که به نام لیکرا یا الاستین نیز شناخته می شود، یک الیاف مصنوعی است که به دلیل خاصیت ارتجاعی فوق العاده اش شناخته می شود. از یک پلیمر مصنوعی به نام پلی اورتان ساخته شده است که قابلیت کشش فوق العاده ای دارد. |
1. بافندگی، که در آن دو مجموعه مجزا از نخ ها یا نخ ها در زوایای قائم در هم می آمیزند تا یک پارچه یا پارچه را تشکیل دهند.
2. بافندگی از سوزن‌ها برای بهم پیوستن یا گره زدن یک سری حلقه‌های متعدد نخ، به نام بخیه، در یک خط یا لوله استفاده می‌کند.
3. قلاب بافی از یک قلاب قلاب بافی برای قفل کردن حلقه‌های نخ، نخ یا رشته‌های مواد دیگر استفاده می‌کند.
هر دو بافندگی و قلاب بافی روش هایی برای دوخت نخ ها به هم هستند، فقط در سبک های مختلف. در حالی که بافندگی از یک جفت سوزن بلند برای تشکیل حلقه ها استفاده می کند و مجموعه ای از حلقه ها را از یک سوزن به سوزن دیگر منتقل می کند. بخیه ها روی سوزن نگه داشته می شوند. قلاب بافی از یک قلاب استفاده می کند تا حلقه ها را مستقیماً روی قطعه به هم متصل کند.
4. بافتن یا بافتن شامل در هم تنیدن سه یا چند رشته، نوار یا طول، به صورت مورب روی هم قرار می‌گیرد تا پارچه‌ای باریک صاف یا لوله‌ای شکل بگیرد.
5. توری از به هم پیوستن نخ ها به طور مستقل و با استفاده از پشتی در کنار هر یک از روش های بالا ساخته می شود تا پارچه ای ظریف با سوراخ های باز در کار ایجاد شود. توری را می توان با دست یا ماشین درست کرد.
6. فرش، قالیچه و مخمل که به آن پارچه های پرز گفته می شود، از لایه بالایی پرز تشکیل شده است که به یک پشتی متصل است. آنها با درهم آمیختن یک نخ ثانویه از طریق پارچه بافته شده ساخته می شوند و یک لایه پرزدار به نام چرت یا شمع ایجاد می کنند. شمع به طور سنتی از پشم ساخته می شد، اما از قرن بیستم، الیاف مصنوعی مانند پلی پروپیلن، نایلون یا پلی استر اغلب استفاده می شود، زیرا این الیاف ارزان تر از پشم هستند.
7. منسوجات غیر بافته شده با پیوند الیاف برای ساخت پارچه تولید می شوند. اتصال ممکن است حرارتی، مکانیکی، شیمیایی یا با استفاده از چسب باشد.
فرآیند تولید نساجی شامل تولید یا تبدیل الیاف نساجی از طریق یک فرآیند تعریف شده در یک محصول است. این محصول می تواند نخ، پارچه یا لباس باشد.
هفت مرحله اساسی در تولید پارچه وجود دارد:
مرحله 1 تولید فیبر
تمام منسوجات از الیافی تشکیل شده اند که به روش های مختلف چیده شده اند تا استحکام، دوام، ظاهر و بافت مورد نظر را ایجاد کنند.
مرحله 2 تولید نخ
هنگامی که الیاف برداشت یا تولید شد، مرحله بعدی چرخاندن الیاف به صورت نخ یا نخ است. به این حالت چرخش نیز می گویند. ریسندگی را می توان با دست انجام داد، اما این فرآیند زمان بر و خسته کننده است. این روزها بیشتر ریسندگی توسط چرخ ریسندگی انجام می شود. الیاف در سراسر چرخ کشیده می شوند و در حین چرخش، الیاف روی یک جسم استوانه ای به نام بوبین جمع می شوند. ماسوره الیاف تابیده شده را نگه می‌دارد که اکنون به رشته‌ای بلند از نخ یا نخ متصل شده‌اند.
مرحله 3 تولید پارچه
پس از تبدیل مواد اولیه به نخ، نخ‌های جداگانه به هم متصل می‌شوند تا یک پارچه را تشکیل دهند. برای جلوگیری از شکستن نخ در طی این فرآیندها، تقویت نخ و کاهش اصطکاک مهم است. بنابراین مواد شیمیایی و روان کننده های اندازه گیری اضافه می شوند. پارچه‌ها را می‌توان به روش‌های مختلفی ایجاد کرد (همانطور که در بخش قبلی توضیح داده شد: روش‌های مختلف تولید پارچه )، که رایج‌ترین آنها بافت و بافندگی است.
بافت بر روی دستگاهی به نام "بافندگی" انجام می شود. دو مجموعه نخ وجود دارد - مجموعه تار و مجموعه پود.
یک تار بالا و پایین می رود و یک پود در عرض پارچه به جلو و عقب می رود.
یک کامپیوتر ماشین بافندگی را کنترل می کند و به پود می گوید که چگونه پارچه باید بافته شود. علاوه بر بافندگی بافندگی، روش‌های دیگری مانند بافندگی و قلاب بافی برای اتصال نخ‌های پارچه وجود دارد. در حالی که هر دو به طور سنتی با مواد پشم مرتبط هستند، قلاب بافی نیز در تولید توری رایج است. هر دو به طور سنتی با دست انجام می شود.
مرحله 4 پیش درمان
فرآیندهای پیش تصفیه را می توان با الیاف، نخ یا پارچه انجام داد. این امکان پردازش بعدی مواد را فراهم می کند، که باید برای پذیرش رنگ ها و مواد شیمیایی کاربردی آماده شود. این کار در یک فرآیند چند مرحله ای انجام می شود. اینکه پارچه دقیقاً چه مراحلی را طی می کند به نوع یا ترکیب الیاف و نحوه برخورد با آن بستگی دارد. در برخی موارد، پارچه‌های پیش‌فرآوری‌شده برای رنگرزی بعدی لباس تولید می‌شوند.
متداول ترین مراحل مربوط به مواد شیمیایی برای پارچه عبارتند از:
مرحله 5 رنگرزی و چاپ
رنگرزی و چاپ فرآیندهایی هستند که در تبدیل پارچه‌های نساجی خام به کالاهای نهایی استفاده می‌شوند که به ظاهر پارچه‌های نساجی بسیار می‌افزایند. از رنگ ها و رنگدانه ها برای رنگ دادن به پارچه و بهبود ظاهر آن استفاده می شود.
مرحله 6 پایان درمان
این شامل افزودن ویژگی های خاص خاصی برای بهبود پارچه تمام شده است. این ویژگی‌ها عبارتند از بهبود مقاومت در برابر آب، خواص ضد باکتریایی، پوشش‌های محافظ، مقاومت در برابر حرارت، افزایش نفوذ رنگ یا درمان‌های مد خاص.
مرحله 7 ساخت و آماده سازی محصول نهایی
هنگامی که پارچه رنگ و خواص دلخواه را داشته باشد، از آن به محصولات نهایی مانند ژاکت، شلوار جین، کفش یا سایر موارد خاص مانند فرش، مبلمان یا صندلی ماشین تبدیل می شود. این مرحله شامل فرآیندهایی مانند برش، دوخت و اضافه کردن دکمه و زیپ است. آماده سازی حمل و نقل، که شامل محافظت در برابر کپک در طول حمل و نقل و ذخیره سازی است، عمدتا با استفاده از بیوسیدها که مواد شیمیایی یا میکروارگانیسم ها هستند برای جلوگیری، بی ضرر کردن و کشتن موجودات زنده.
منسوجات هر سه نیاز اساسی انسان یعنی غذا، پوشاک و سرپناه را تامین می کنند. از منسوجات برای ساختن استفاده می شود:
منسوجات فنی مواد و محصولات نساجی هستند که عمدتاً به دلیل عملکرد فنی و ویژگی های عملکردی خود به جای ویژگی های زیبایی شناختی و تزئینی استفاده می شوند. مثلا،
