Pse kemi frikë nga mushkonjat? Janë krijesa të vogla që na kafshojnë. Kafshimet e tyre duket se nuk shkaktojnë shumë dëme, por a e dini se ato bartin sëmundje? Një nga sëmundjet e shkaktuara nga pickimi i mushkonjave është MALARIA . Le të mësojmë - çfarë është malaria, si përhapet dhe cili është ndikimi i saj?
Malaria është një sëmundje infektive e shkaktuar nga parazitët (dhe jo nga viruset apo bakteret) dhe që transmetohet nga personi në person nga pickimi i mushkonjave. Infeksioni çon në të dridhura, ethe dhe simptoma të tjera të ngjashme me gripin, dhe në disa raste, malaria mund të jetë fatale (zakonisht kur nuk trajtohet). Çdokush mund të sëmuret nga malaria. Shumica e rasteve ndodhin tek njerëzit që jetojnë në vende me transmetim të malaries. Njerëzit nga vendet pa malarie mund të infektohen kur udhëtojnë në vendet me malarie (p.sh. Afrika Sub-Sahariane, Kenia, Tanzania, etj.). Malaria është një infeksion shumë i përhapur, duke prekur mbi 200 milionë njerëz në mbarë botën në vit.
Tani e dimë se njerëzit sëmuren nga malaria duke u kafshuar nga një mushkonjë. Por, jo çdo mushkonjë mund të shkaktojë malarie. Zakonisht, njerëzit sëmuren nga malaria duke u kafshuar nga mushkonjat femra infektive të gjinisë Anopheles. Këto janë të vetmet mushkonja që mund të transmetojnë malarinë.
Mushkonja Anopheles
Pesë lloje të parazitëve njëqelizorë, të quajtur Plasmodium, mund të infektojnë njerëzit dhe të shkaktojnë sëmundje. Ato janë të:
Një mënyrë tjetër se si mund të transmetohet malaria është përmes transfuzionit të gjakut, transplantimit të organeve ose përdorimit të përbashkët të gjilpërave ose shiringave të kontaminuara me gjak. Kjo për shkak se paraziti i malaries gjendet në qelizat e kuqe të gjakut të një personi të infektuar.
Malaria gjithashtu mund të transmetohet nga një nënë tek foshnja e saj e palindur para ose gjatë lindjes. Kjo quhet malaria "kongjenitale".
Malaria nuk është një sëmundje ngjitëse. Nuk përhapet nga personi në person si ndonjë sëmundje tjetër infektive (p.sh., gripi). Gjithashtu, nuk mund të transmetohet seksualisht.
Faktorët klimatikë si temperatura, lagështia dhe reshjet janë vendimtare për malarinë. Malaria transmetohet në zonat tropikale dhe subtropikale, ku mushkonjat Anopheles mund të mbijetojnë dhe të shumohen, gjithashtu parazitët e malaries mund të përfundojnë ciklin e tyre të rritjes tek mushkonjat. Një faktor kritik është temperatura. Për shembull, në temperaturat nën 20 °C (68 °F), Plasmodium falciparum (i cili shkakton malarie të rëndë) nuk mund të përfundojë ciklin e tij të rritjes në mushkonjën Anopheles dhe kështu nuk mund të transmetohet.
Shenjat dhe simptomat e malaries zakonisht fillojnë brenda disa javësh pasi janë pickuar nga një mushkonjë e infektuar. Ato përfshijnë:
Malaria mund të shkaktojë anemi dhe verdhëz (ngjyrë të verdhë të lëkurës dhe syve) për shkak të humbjes së qelizave të kuqe të gjakut.
Disa njerëz që kanë malarie përjetojnë cikle "sulmesh" të malaries. Një atak zakonisht fillon me dridhje dhe të dridhura, e ndjekur nga një temperaturë e lartë, e ndjekur nga djersitje dhe një kthim në temperaturën normale.
Kur shfaqen këto shenja dhe simptoma, testet diagnostike të besueshme mund të konfirmojnë nëse keni një infeksion të shkaktuar nga paraziti. Ka disa teste gjaku që mund të ndihmojnë në diagnostikimin e malaries, por Malaria diagnostikohet përfundimisht nga një ekzaminim mikroskopik i një kampioni gjaku.
Malaria mund të kurohet me barna me recetë. Lloji i barnave dhe kohëzgjatja e trajtimit varet nga lloji i malaries, ku është infektuar personi, mosha e tij, nëse është shtatzënë dhe sa i sëmurë është në fillim të trajtimit.
A mund të parandalohet malaria?
Malaria shpesh mund të parandalohet me përdorimin e barnave antimalariale dhe përdorimin e masave mbrojtëse kundër pickimit të mushkonjave, si:
