AQSh tarixida imperializm va millatchilik
Ushbu darsda biz AQSh tarixidagi imperializm va millatchilik haqida bilib olamiz. Bular Qo'shma Shtatlar vaqt o'tishi bilan qanday o'sib, o'zgarganini tushunishga yordam beradigan muhim mavzulardir. Biz asosiy voqealarni, muhim odamlarni va bu g'oyalarning mamlakatga ta'sirini ko'rib chiqamiz.
Imperializm nima?
Imperializm - bu davlat boshqa mamlakatlar yoki hududlarni nazorat qilishga harakat qilganda. Bu yerni egallab olish, mustamlakalarni tashkil etish yoki iqtisodiy va siyosiy kuchdan foydalanish orqali amalga oshirilishi mumkin. Imperializmning maqsadi mamlakatning ta'siri va kuchini kengaytirishdir.
AQSh imperializmiga misollar
1800-yillarning oxiri va 1900-yillarning boshlarida Qoʻshma Shtatlar imperializmga koʻproq aralashdi. Mana bir nechta misollar:
- Gavayi: 1898 yilda Qo'shma Shtatlar Gavayi orollarini qo'shib oldi. Bu Gavayi Amerika Qo'shma Shtatlarining bir qismi bo'lganligini anglatadi. Bu muhim edi, chunki Gavayi shakar kabi qimmatli resurslarga ega edi va Tinch okeanidagi strategik joy edi.
- Ispaniya-Amerika urushi: 1898 yilda Qo'shma Shtatlar Ispaniya bilan urush qildi. Natijada AQSh Puerto-Riko, Guam va Filippin ustidan nazoratni qo'lga kiritdi. Bu AQShning global kuchga aylanib borayotganini ko'rsatdi.
- Panama kanali: Qo'shma Shtatlar 1903 yilda Panamaning Kolumbiyadan mustaqil bo'lishiga yordam berdi. Buning evaziga AQShga Panama kanalini qurishga ruxsat berildi. Bu kanal kemalarning Atlantika va Tinch okeanlari orasida harakatlanishini osonlashtirdi.
Millatchilik nima?
Millatchilik - bu o'z vataniga g'urur va sadoqatning kuchli tuyg'usidir. Millatparast odamlar o'z mamlakati eng yaxshi va kuchli va mustaqil bo'lishi kerak deb hisoblaydilar. Millatchilik odamlarni yaqinlashtirishi mumkin, lekin u boshqa davlatlar bilan ziddiyatlarga olib kelishi mumkin.
AQSh tarixidagi millatchilik misollari
Millatchilik AQSh tarixida katta rol o'ynadi. Mana bir nechta misollar:
- Amerika inqilobi: 1700-yillarning oxirida amerikalik mustamlakachilar Britaniya hukmronligidan ozod bo'lishni xohlashdi. Ular mustaqillik uchun kurashdilar va yangi davlat - Amerika Qo'shma Shtatlarini yaratdilar. Bu Amerika millatchiligining dastlabki namunasi edi.
- Aniq taqdir: 1800-yillarda ko'plab amerikaliklar butun qit'a bo'ylab g'arb tomon kengayish ularning taqdiri deb ishonishgan. Manifest Destiny deb nomlangan bu g'oya Qo'shma Shtatlarning o'sishiga va tubjoy amerikalik qabilalarning o'z yerlaridan olib tashlanishiga olib keldi.
- Birinchi va Ikkinchi jahon urushi: Ikkala jahon urushi paytida amerikaliklar urush harakatlarini qo'llab-quvvatlab, kuchli millatchilikni ko'rsatdilar. Ko'p odamlar harbiy xizmatga qo'shildi, boshqalari esa qo'shinlar uchun materiallar ishlab chiqarish uchun fabrikalarda ishladilar.
AQSh imperializmi va millatchiligining asosiy shaxslari
AQSh imperializmi va millatchiligiga aloqador ko'plab muhim odamlar bor edi. Mana bir nechta asosiy raqamlar:
- Teodor Ruzvelt: U AQShning 26-prezidenti va imperializmning kuchli tarafdori edi. U AQSH qudratini kengaytirishga ishongan va Panama kanali qurilishida asosiy rol oʻynagan.
- Jorj Vashington: U Qo'shma Shtatlarning birinchi Prezidenti va Amerika inqilobining etakchisi edi. Uning rahbariyati yangi millatni o'rnatishga yordam berdi va Amerika millatchiligi tuyg'usini ilhomlantirdi.
- Tomas Jefferson: U Qo'shma Shtatlarning uchinchi prezidenti va mamlakatning kengayishidagi asosiy shaxs edi. U 1803 yilda Luiziana xaridini amalga oshirdi, bu AQShning hajmini ikki baravar oshirdi.
Imperializm va millatchilikning ta'siri
Imperializm va millatchilik Qo'shma Shtatlar va dunyoga juda ko'p ta'sir ko'rsatdi. Mana bir nechta asosiy effektlar:
- Hududning kengayishi: Imperializm Qo'shma Shtatlarga yangi hududlar va resurslarni qo'lga kiritishga yordam berdi. Bu mamlakatni yanada katta va qudratli qildi.
- Iqtisodiy o'sish: Yangi hududlar Amerika tovarlari uchun qimmatli resurslar va bozorlarni taqdim etdi. Bu AQSh iqtisodiyotining o'sishiga yordam berdi.
- Mojarolar va urushlar: Imperializm va millatchilik ko'pincha boshqa mamlakatlar bilan to'qnashuvlarga olib keldi. Misol uchun, Ispaniya-Amerika urushi va tubjoy amerikalik qabilalarning ko'chirilishi ikkalasi ham bu g'oyalarning natijasi edi.
- Milliy o'ziga xoslik: Millatchilik Amerika o'ziga xosligi va birligining kuchli tuyg'usini yaratishga yordam berdi. Odamlar amerikalik ekanliklaridan faxrlanishdi va kuchli davlat qurish uchun birgalikda harakat qilishdi.
Asosiy fikrlarning qisqacha mazmuni
Ushbu darsda biz AQSh tarixidagi imperializm va millatchilik haqida bilib oldik. Imperializm - bu mamlakat boshqa mamlakatlar yoki hududlarni nazorat qilishga harakat qiladi va millatchilik - bu o'z mamlakatiga g'urur va sadoqat hissi. Biz AQSh imperializmining Gavayining anneksiya qilinishi va Ispaniya-Amerika urushi kabi misollarini ko'rib chiqdik. Amerika inqilobi va manifest taqdiri kabi millatchilik misollarini ham ko'rdik. Teodor Ruzvelt, Jorj Vashington va Tomas Jefferson kabi asosiy shaxslar ushbu voqealarda muhim rol o'ynagan. Nihoyat, biz imperializm va millatchilikning, jumladan, hududning kengayishi, iqtisodiy o'sish, nizolar va milliy o'zlikni yaratish oqibatlarini muhokama qildik.
