Siz bir neçə növ bitki və heyvan görmüsünüz. Ancaq ətrafımızda normal olaraq görə bilmədiyimiz başqa canlı orqanizmlər də var. Bunlara mikroorqanizmlər və ya mikroblar deyilir. Mikro kiçik, orqanizm isə canlı varlıq deməkdir. Mikroorqanizmlər və ya mikroblar o qədər kiçik ölçüdədirlər ki, onları yardımsız gözlərlə görmək olmur. Bunlardan bəzilərini, məsələn, çörəyin üzərində böyüyən göbələkləri böyüdücü şüşə ilə görmək olar. Digərlərini mikroskopun köməyi olmadan görmək mümkün deyil.
Bitkilər torpaqda işləyən mikroblar olmadan lazım olan qidanı torpaqdan ala bilmirlər. Mikroblar canlıdır və yaşamaq üçün qidalanmalıdırlar və bu qidalanma üzvi maddələrdən gəlir. Mikroblar ehtiyac duyduqları qidaları istehlak etdikcə, bitkilərimiz üçün azot, karbon, oksigen, hidrogen və iz minerallar kimi qidalar yaradırlar. Torpaqdakı mineralları bitkilərimizin böyümək və bizim üçün qida və çiçəklər istehsal etmək üçün istifadə edə biləcəyi bir forma çevirən mikroblardır. Çox vaxt doğru yerdə olduqda mikroorqanizmlərin əksəriyyəti insanlara zərər vermir və çox vaxt tullantıları parçalamaq, çörək bişirmək kimi bir çox faydalı iş görür. Çox sayda mikroorqanizm var. Onlar tək və ya koloniyalarda işləyə bilərlər. Onlar ya bizə kömək edə bilər, ya da bizə zərər verə bilər. Ən əsası, onlar planetdəki canlı orqanizmlərin ən çoxunu təşkil edirlər.
Mikroorqanizmlər beş böyük qrupa bölünür:
Bakteriyalar ətrafınızda və içərinizdə mövcud olan mikroskopik, tək hüceyrəli orqanizmlərdir. Xəstəlik və xəstəliklərə səbəb ola bilsələr də, Yerdəki həyat üçün çox vacibdirlər. Biz qidaların həzmində, bitkilərin böyüməsində, qida və dərman hazırlamaqda bizə kömək etmək üçün bakteriyalardan asılıyıq. Bakteriyalar torpağın vacib bir hissəsidir. Bitkilərin ala bilmədiyi bəzi qida maddələrini tuta bilirlər. Canlılar öldükdə, bakteriyalar bitki və heyvan maddələri ilə qidalanaraq parçalanaraq parçalayıcı, bakteriya və göbələk kimi çox mühüm rol oynayır. Bu parçalayıcılar olmasaydı, indiyə qədər yaşamış bütün orqanizmlərin bədənləri hələ də qalardı. Bu dağınıq olardı. Bakteriyalar ölü orqanizmləri parçalayanda ekosistemdəki digər orqanizmlər tərəfindən istifadə edilə bilən maddələr buraxırlar.
Bakteriyalar bədənimizə bir neçə yolla təsir edə bilər. Zərərli bakteriyalar bizi xəstə edə bilər, amma xoşbəxtlikdən bədənimiz buna qarşı mübarizə aparacaq. Streptococcus bakteriyası boğazımıza streptokok törətdikdə, daha tez sağalmağımıza kömək edəcək dərman qəbul edə bilərik. Bəzi bakteriyalar həmişə bədənimizdə yaşayır. Onlar həzm sistemlərində olur və qidaların həzm olunmasına kömək edir. Yeməklərimizdə başqa bakteriyalar var. Qatıq və ya pendir yeyəndə bakteriya yeyirsiniz.
Bakteriyalar ən kiçik mikroorqanizmlərdir.
Göbələklər nə bitki, nə də heyvan olmayan, lakin hər ikisinin xüsusiyyətlərinə malik mikroorqanizmlərdir və böyüdükləri mənbədən qida qəbul edirlər. Ümumi bir göbələk göbələkdir. Bitki kimi görünür, lakin yaşıl deyil. Göbələklər öz yeməklərini hazırlaya bilməzlər və qida mənbəyi ilə yaşamalıdırlar. Bəziləri zəhərlidir və yalnız bir mütəxəssis onları müəyyən edə bilər. Digər bir göbələk isə çörəyi yüksəltmək və ona ləzzət vermək üçün istifadə edilən mayadır. Atletin ayağına göbələk səbəb olur. Bəzi göbələk növləri evlərdə odunu çürüdür. Göbələklər də böyümək üçün isti nəmli yerləri sevirlər. Göbələklərin qarşısını almağın yaxşı yolu ayaq barmaqları kimi əşyaları quru saxlamaqdır.
Protozoanlar adətən suda yaşayan mikroskopik orqanizmlərdir. Kirpiklər adlanan kiçik tük kimi qolları ilə suda hərəkət edirlər. Kirpiklər protozoanın kisəbənzər gövdəsinin hər tərəfində yerləşir və protozoanı suda hərəkət etdirmək üçün irəli və geri dalğalanır. Protozoa bir çox gölməçə canlıları üçün vacib qida mənbəyidir. Bəzi protozoyanlar insanlar üçün zərərlidir. Axardan su içməyin yaxşı fikir olmadığını eşitmiş ola bilərsiniz. Axınlarda bəzən sizi xəstələndirə bilən Giardia adlı protozoan var.
Yosunlar adətən suda yaşayan və öz qidalarını istehsal edə bilən bir hüceyrəli orqanizm növüdür. Bəzi yosunlar çox böyük, bəziləri isə mikroskopikdir. Yosunlar qırmızı, qəhvəyi, sarı və ya yaşıl ola bilər. Ən böyük yosunlardan bəziləri yosunlardır. Onların uzunluğu 60 metrə qədər böyüyə bilər. Yosunlar okean ekosisteminin mühüm hissəsidir. Balıqlar, balinalar və bir çox başqa dəniz heyvanları üçün qida təmin edirlər.
Viruslar çox sadə mikroorqanizmlərdir, özləri çox şey edə bilməzlər. Onlara işləmək üçün lazım olan hər şeyi verən bir ev sahibi (başqa canlı orqanizm) lazımdır. Onlar parazitdirlər, yəni yalnız digər canlıların hüceyrələrində yaşaya bilərlər. Onlar hüceyrədən ibarət olmayan mikroorqanizmlərdir. Soyuqdəymə, qrip (qrip) və əksər öskürək kimi ümumi xəstəliklər viruslardan qaynaqlanır. Onlar suçiçəyi və ya qızılca kimi yoluxucu xəstəliklərə səbəb ola bilər; və poliomielit kimi digər ciddi xəstəliklər. Dizenteriya və malyariya kimi xəstəliklər protozoa (protozoa), tif və vərəm (vərəm) isə bakterial xəstəliklərdir.
