Vurma dörd əsas arifmetik əməliyyatdan biridir.
Vurma cəmi əldə etmək üçün bərabər qrupları bir araya gətirmək deməkdir. Yaxud deyə bilərik ki, vurmanın əsas ideyası təkrar toplamadır.
Bir nümunənin köməyi ilə başa düşək.
Bir qutuda 5 qələm var. Bunun 5 qələmdən ibarət bir qrup olduğunu söyləyə bilərik. İndi iki qutu karandaş düşünün. Bunlar hər biri 5 qələmdən ibarət 2 qrupdur. Hər iki qutuda birlikdə cəmi neçə karandaş var? Bir qutuda 5, digər qutuda 5 belə, 5 + 5 yəni cəmi 10.
Bu üç qrup oyuncaq maşına baxın.
Oyuncaq avtomobillərin ümumi sayını tapmaq üçün eyni ədəd təkrar-təkrar əlavə edilir, yəni 3 + 3 + 3 = 9.
Başqa bir mağaza nümunəsini götürək, burada satıcı 7 bankadakı konfetlərin sayını saymalıdır. Hər bankada 6 konfet var.
İndi bunu həll etmək üçün mağaza sahibi "Əlavə" əməliyyatından istifadə edə bilər.
7 bankada cəmi konfetlər = 6 + 6 + 6 + 6 + 6 + 6 + 6 = 42
6-nı yeddi dəfə əlavə etmək mürəkkəb və vaxt aparmırmı? İndi düşünün, əgər 12 banka olubsa, onda dükançı 6 on iki dəfə əlavə etməlidir. Beləliklə, "vurma" əməliyyatı tətbiq edildi.
Bu təkrarlanan əlavə vurma adlanır. Vurma "Bir ədəd ______ dəfə əlavə etmək" deməkdir, yuxarıdakı halda "6 yeddi dəfə əlavə etmək" deməkdir.
Bunu ifadə etməyin başqa bir yolu 7×6-dır.
'×' vurma işarəsi üçün istifadə olunur, bu da 'dəfə' deməkdir
Beləliklə, yeddi dəfə altı 7 × 6 = 42-dir
Birlikdə vurduğumuz ədədlərə amillər, amilləri vurduqdan sonra aldığımız cavaba məhsul deyilir.
Yaxud, biz deyirik ki, vurulacaq ədəd “çoxluq” , vurulan ədəd isə “çoxalıcı”dır.
İndi başa düşürük ki, vurma çox vaxta qənaət edir.
Vurma ilə bağlı daha bir maraqlı fakt odur ki, amillərin sırası əhəmiyyət kəsb etmir. 6 dəfə 7 7 dəfə 6-ya bərabərdir və ya 6 × 7 = 7 × 6 = 42 deyə bilərik
7 × 6 tapmaq üçün iki yolumuz var.
6 yeddi dəfə = 6 + 6 + 6 + 6 + 6 + 6 +6 əlavə edin və ya 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42 verən 6 ilə sayma atlamasından istifadə edin.
Yuxarıdakı üsuldan istifadə edərək 2 × 6 məhsulunu təyin edək
Həlli: İki dəfə 6 əlavə edin və ya iki dəfə 6-ya saymağı atlayın, məhsul 12-yə bərabərdir.
Bu üsuldan istifadə etməklə Vurma cədvəli (diaqramı) yaradılır. İki ədədin hasilinin nə olacağını bilmək üçün bu cədvələ müraciət edə bilərik.
Burada cədvəldən 6 × 2-ni 12 olaraq alırıq.
Başqa bir misal götürək - 5 × 4 nədir və ya 5 və 4-ün hasili nədir?
Bu vurma cədvəli/diaqramı vurma məsələlərini tez həll etmək üçün yadda saxlanmalıdır.
Misal: \(0\times 2 = 0\) və ya \(2\times 0 = 0\)
Misal: \(1\times 2 = 2\)
Gəlin daha bir neçə nümunəyə baxaq.
Hər birində 5 top olan 3 qrupa baxın.
Hər qrupda 5 top var. Beləliklə, 5 + 5 + 5 = 15 və ya 3 dəfə 5 15-dir.
5 inəyin neçə ayağı olacaq?
Hər inəyin 4 ayağı var. Beləliklə, 5 inəyin 4 + 4 + 4 + 4 + 4 = 20 ayağı olacaq.
Bu misalda 4 təkrar 5 dəfə əlavə olunur.
Və ya, \(4\times 5 = 20\)
İndi böyük təkrar əlavələr etməkdən narahat olmalısınız. Bunun üçün iki dəfə, üç dəfə, dörd dəfə... on dəfəyə qədər hazırlanmış vurma cədvəllərindən istifadə edə bilərsiniz.
Çoxalma real həyatımızda hər zaman istifadə etdiyimiz bir şeydir. Gəlin çoxalmanın real həyat nümunəsinə baxaq.
Nümunə 1. 3 uşağa hər birinə 2 çiyələk vermək istəyirsinizsə, cəmi neçə çiyələk lazımdır?
\(3\times 2 = 6\) çiyələk
Nümunə 2. Əgər 6 litr süd almaq istəyirsinizsə və bir zibil 2 dollara başa gəlirsə, nə qədər pul ödəyəcəksiniz?
\(6\times 2 = 12\) dollar
Misal 3. Siz 3 ən yaxşı dostsunuz və hər birində 3 karandaş var. Birlikdə neçə qələminiz var?
\(3\times 3 = 9\) qələmlər
\(\)
