تاکسونومی عمل شناسایی موجودات مختلف، طبقه بندی آنها به دسته ها و نامگذاری آنها است. همه موجودات زنده و منقرض شده به گروه های مجزا با سایر موجودات مشابه طبقه بندی می شوند و نام علمی به آنها داده می شود. مطالعه اسامی موجودات را نامگذاری می گویند.
تاکسونومی زیر شاخه ای از سیستماتیک است که به مطالعه آن روابط می پردازد. واژه تاکسونومی نیز در زمینه های غیر زیستی برای توصیف هر سیستم طبقه بندی استفاده می شود. نامگذاری یکی از زیرشاخه های طبقه بندی است.
دانشمندانی که به مطالعه طبقه بندی می پردازند تاکسونومیست نامیده می شوند.
دانشمند یونانی، ارسطو، یکی از اولین دانشمندانی بود که موجودات زنده را سازماندهی کرد. او اولین سیستم طبقه بندی را ایجاد کرد که همه موجودات شناخته شده را به دو گروه تقسیم می کرد: گیاهان و حیوانات. سپس هر یک از این گروه های اصلی به سه زیر گروه کوچکتر تقسیم شدند.
زیر گروه های جانوری: زمین، آب، هوا
زیر گروه های گیاهی: کوچک، متوسط، بزرگ
در سیستم طبقه بندی ارسطو شکاف هایی وجود داشت. ارگانیسم های زیادی وجود داشتند که جا نمی گرفتند. به عنوان مثال، قورباغه ها در آب به دنیا می آیند و مانند ماهی آبشش دارند، اما وقتی بزرگ شدند ریه دارند و می توانند در خشکی زندگی کنند. بنابراین، سیستم طبقه بندی ارسطو چگونه قورباغه ها را طبقه بندی می کند؟ در سیستم طبقه‌بندی ارسطو، پرندگان، خفاش‌ها و حشرات در حال پرواز با هم گروه‌بندی می‌شوند، اگرچه اشتراکات کمی دارند جز اینکه می‌توانند پرواز کنند. اما پنگوئن پرنده ای است که نمی تواند پرواز کند، بنابراین ارسطو نمی توانست آنها را جزو پرندگان طبقه بندی کند.
حتی با وجود مشکلات فراوان، سیستم طبقه بندی ارسطو برای نزدیک به 2000 سال مورد استفاده قرار گرفت تا اینکه در سال 1700 توسط زیست شناس سوئدی کارولوس لینائوس (1707-1778) جایگزین شد.
لینه، مانند ارسطو، موجودات را بر اساس صفاتشان طبقه بندی کرد. او سیستم طبقه بندی را به نام نامگذاری دوجمله ای توسعه داد که در سراسر زیست شناسی استفاده می شود. سیستم اصلی او برای اولین بار در سال 1735 تحت عنوان Systema Naturae منتشر شد - که به عنوان "انجیل طبقه بندی" شناخته می شود. این سیستم در طول زمان تکامل یافته است اما اساساً یکسان است.
سیستم های طبقه بندی هر دو ارسطو و لینه با همان دو گروه شروع شد: گیاهان و حیوانات. لینه این گروه ها را "پادشاهی" نامید. اما بر خلاف ارسطو، لینه پادشاهی را به پنج سطح تقسیم کرد - طبقه، نظم، جنس، گونه و تنوع. ارگانیسم ها بر اساس ویژگی هایی از جمله شباهت اعضای بدن، فرم فیزیکی مانند اندازه، شکل و روش های دریافت غذا در این سطوح قرار گرفتند.
در Systema Naturae ، لینه طبیعت را به یک سلسله مراتب طبقه بندی کرد. طبقه بندی موجودات دارای دسته بندی های سلسله مراتبی مختلفی است. دسته بندی ها به تدریج از بسیار گسترده و شامل بسیاری از موجودات مختلف به گونه های بسیار خاص و مشخص تغییر می کنند.
او پیشنهاد کرد که سه گروه گسترده به نام پادشاهی وجود دارد که کل طبیعت می تواند در آنها جای گیرد. این پادشاهی ها حیوانات، گیاهان و مواد معدنی بودند. او هر یک از این پادشاهی ها را به طبقات تقسیم کرد. طبقات به راسته ها و راسته ها بیشتر به جنس و سپس گونه تقسیم شدند. ما هنوز هم سیستم او را امروز اما ما تغییراتی ایجاد کرده ایم.
امروزه ما فقط از این سیستم برای طبقه بندی موجودات زنده استفاده می کنیم. لینه موجودات غیر زنده را در قلمرو معدنی خود گنجاند. همچنین، ما چند سطح اضافی را در سلسله مراتب اضافه کرده ایم.
به هر سطح از طبقه بندی، تاکسون نیز گفته می شود (جمع آن گونه است).
گسترده ترین سطح زندگی اکنون یک حوزه است. دامنه تاکسونی است که بزرگتر و فراگیرتر از قلمرو پادشاهی است. همه موجودات زنده تنها در سه حوزه قرار می گیرند: آرکیا، باکتری ها و یوکاریا.
در هر یک از این حوزه ها، پادشاهی هایی وجود دارد. هم باکتری ها و هم آرکیا از پروکاریوت های تک سلولی تشکیل شده اند. یوکاریا از همه یوکاریوت ها، از پروتیست های تک سلولی گرفته تا انسان تشکیل شده است. این دامنه شامل پادشاهی Animalia (حیوانات)، Plantae (گیاهان)، Fungi (قارچ) و Protista است. به عنوان مثال، Eukarya شامل پادشاهی Animalia، Fungi، Plantae و غیره است.
هر پادشاهی حاوی فیلا (شاخه منفرد) است. این هنوز یک طبقه بندی بسیار گسترده است، اما پادشاهی ها را به گروه های متعدد تقسیم می کند. در قلمرو حیوانات، فیلاهای اصلی شامل آکورد (حیوانات دارای ستون فقرات یا مهره داران)، ارتوپودا (شامل حشرات) و نرم تنان (صدف تنان مانند حلزون) است. بی مهرگان به شاخه های مختلفی تقسیم می شوند.
سپس هر شاخه به کلاس ها تقسیم می شود. طبقات موجود در شاخه آکورد شامل پستانداران (پستانداران)، خزنده ها (خزندگان) و استیکتایز (ماهی) هستند. طبقات بندپایان شامل حشرات و عنکبوت ها (عنکبوت، کنه و عقرب) است.
سپس کلاس به یک ترتیب تقسیم می شود. در طبقه پستانداران، نمونه هایی از راسته عبارتند از ستاسه (شامل نهنگ ها و دلفین ها)، گوشتخواران (گوشتخواران)، نخستی ها (میمون ها، میمون ها و انسان ها) و chiroptera (خفاش).
از این ترتیب، ارگانیسم به یک خانواده طبقه بندی می شود. در راسته نخستی‌ها، خانواده‌های انسان‌ها (میمون‌های بزرگ و انسان)، cercopithecidae (میمون‌های دنیای قدیم مانند بابون‌ها و هیلوباتیدها (گیبون‌ها و میمون‌های کوچکتر) هستند.
دو دسته آخر جنس و گونه هستند. جنس و گونه ای که یک موجود زنده به آن تعلق دارد، نحوه دریافت نام علمی یک موجود زنده است. این سیستم نامگذاری "نامگذاری دوجمله ای" نامیده می شود که توسط زیست شناس کارل لینه ابداع شده است.
یکی از ویژگی های برجسته سیستم طبقه بندی Linnaean این است که دو نام به طور کلی برای تمایز از یک موجود به موجود دیگر کافی است. نمونه‌ای در خانواده پستانداران، جنس Homo برای همه گونه‌های انسانی (مثلاً هوم ساپینس) یا Pongo برای جنس if orangutan (مثلا Pongo abelii) برای اورانگوتان سوماترا یا Pongo pygmaeus برای اورانگوتان بورنئا است.
گونه های شناسایی شده در هر یک از این دسته ها در یک گروه خاص قرار می گیرند. به عنوان مثال طبقه بندی تاکسونومیک انسان ها می باشد
دامنه: یوکاریوتا
پادشاهی: Animalia
شاخه: Chordata
طبقه: پستانداران
ترتیب: نخستی ها
خانواده: Hominidae
جنس: همو
گونه: هومو ساپینس
برای به خاطر سپردن ترتیب سلسله مراتب طبقه بندی از دامنه به گونه، مردم اغلب از یادگاری استفاده می کنند تا آن را آسان تر کنند. یک عبارت خوب برای یادآوری سلسله مراتب طبقه بندی این است که پادشاه عزیز فیلیپ برای سوپ خوب آمد.
نامگذاری دو جمله ای روشی است که ما از آن برای نامگذاری منحصر به فرد هر موجود زنده یا منقرض شده روی زمین استفاده می کنیم. همه موجودات دارای یک نام علمی هستند که شامل دو کلمه لاتین است. این دو کلمه از نام های جنس متعلق به گونه و کلمه دوم برای جدا کردن هر یک از گونه ها در همان جنس ساخته شده است. از این رو، نام علمی همه موجودات از نام جنس آنها و یک نام خاص ساخته شده است.
به عنوان مثال، نام علمی که به انسان داده می شود شامل جنس آنها Homo و نام خاص sapiens است. نام کلی هومو ساپینس است.
هنگام نوشتن نام گونه ها، مهم است که به یاد داشته باشید که نام ها به زبان لاتین هستند و باید به صورت مورب یا زیر خط کشیده شوند. جنس همیشه با حروف بزرگ نوشته می شود و نام جنس و گونه باید زیر آن خط کشیده شود. به عنوان مثال، نام علمی شریان دم کوتاه Blarina brevicauda است. تمام طبقه‌بندی‌های طبقه‌بندی دیگر مانند خانواده‌ها، سفارش‌ها و غیره باید با حروف بزرگ نوشته شوند.
