Luisteren wordt de actie genoemd waarbij je je aandacht richt op actie of geluid. Tijdens het luisterproces hoort een persoon wat andere mensen zeggen en wordt geprobeerd de betekenis van wat er wordt gezegd te begrijpen. De luisterhandeling vereist gedragsmatige, cognitieve en complexe affectieve processen. De motivatie om naar anderen te luisteren maakt deel uit van het affectieve proces. Cognitief proces omvat begrip, interpretatie van de inhoud en aandacht voor de boodschap. Gedragsprocessen omvatten de verbale of non-verbale of beide reacties op een bericht.
Luisteren is iets anders dan gehoorzamen. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat in het geval dat een persoon informatie ontvangt en deze begrijpt maar ervoor kiest deze niet te hinderen, hij of zij heeft geluisterd ondanks het feit dat het resultaat niet de eis van de spreker was. Tijdens het luisteren is het een luisteraar die luistert naar de geluidsproducent. Roland Barthes, een semioticus, beschreef het verschil tussen horen en luisteren. Hij voerde aan dat luisteren verwijst naar een psychologische handeling, terwijl horen verwijst naar een fysiologisch fenomeen. Er wordt gezegd dat het luisteren een keuze is. Het is een interpretatieve actie die iemand onderneemt om te begrijpen en betekenis te geven aan iets dat hij heeft gehoord.
MANIEREN WAAROP MEN KAN LUISTEREN.
Roland Barthes betoogde dat het begrijpen van luisteren zich op drie niveaus bevindt: begrijpen, ontcijferen en alarmeren. Begrip helpt iemand bij het kennen van de productie van geluid en de manier waarop de luisteraar door het geluid wordt beïnvloed.
Het eerste niveau van luisteren is waarschuwen. Dit verwijst naar de detectie van omgevingsgeluidsignalen. Dit heeft de betekenis dat bepaalde plaatsen specifieke geluiden hebben die ermee geassocieerd zijn. Voorbeeld: een branche produceert een bepaald geluid dat bij die branche hoort en maakt het daarom bekend. Een inbraak of productie van een onbekend geluid waarschuwt de operator voor een potentieel gevaar, zoals een systeemstoring.
Het tweede niveau van luisteren is ontcijferen. Dit verwijst naar het detecteren van patronen tijdens de interpretatie van de geluiden. Voorbeeld: het geluid van een moeder die het kind waarschuwt dat de moeder thuis is. Bepaalde geluidssignalen, zoals het gerinkel van sleutels, zullen het kind waarschuwen.
Begrijpen is het laatste luisterniveau. Dit verwijst naar het kennen van de manier waarop wat men zegt anderen beïnvloedt. Deze vorm van luisteren is zeer cruciaal in de psychoanalyse. Psychoanalyse verwijst naar de studie van de onbewuste geest. Barthes stelt dat psychoanalytici hun oordeel opzij moeten zetten terwijl ze luisteren naar wat hun patiënt te zeggen heeft, om op een onbevooroordeelde manier met hun bewusteloze patiënten te kunnen communiceren. Op dezelfde manier moeten luisteraars hun oordeel opzij zetten om naar anderen te luisteren.
De drie verschillende niveaus functioneren in dezelfde lijn en komen soms tegelijk voor. Het is bekend dat het tweede niveau en het derde niveau elkaar in veel gevallen overlappen.
ACTIEF LUISTEREN.
Dit verwijst naar het luisteren naar wat iets te zeggen heeft, evenals het proces van proberen te begrijpen wat de spreker zegt. Het wordt eenvoudig beschreven als het bezit van goede luistervaardigheden. Dit houdt in dat de spreker aandachtig, niet-onderbrekend en niet-oordelend is.
