کوه ها شکل های زمینی هستند که در بالای زمین های اطراف قرار می گیرند. کوه یک برآمدگی طبیعی از سطح زمین است که معمولا دارای یک قله یا قله است. به بالای کوه قله و به پایین آن قله می گویند. معمولاً از تپه تندتر و بلندتر است. کوه ها یک پنجم سطح زمین را پوشش می دهند و در 75 درصد از کشورهای جهان وجود دارند.
به طور معمول، یک کوه حداقل 1000 فوت از سطح دریا بالا می رود و بلندترین کوه جهان، قله اورست، 29،036 فوت است. کوه های کوچک (زیر 1000 پا) معمولاً تپه نامیده می شوند.
در حالی که برخی از کوه ها بلندتر می شوند، نمی توان رشد آنها را دید. زمان بسیار بسیار زیادی طول می کشد تا کوه ها شکل بگیرند.
کوه ها زمانی ساخته می شوند که پوسته زمین در چین های بزرگ به بالا رانده شود یا به صورت بلوک ها به بالا یا پایین برود. کوه ها در طول میلیون ها سال شکل می گیرند. همه آنها یکسان نیستند. آنها کوه های چین خورده، بلوک، گنبدی و آتشفشانی هستند. کوه ها ناهموار هستند زیرا دائماً در اثر آب و هوا فرسایش می یابند که سطح سنگی را از بین می برد.
پنج نوع اساسی کوه وجود دارد:
1. کوه های فولد - کوه های فولد رایج ترین نوع کوه هستند. بزرگترین رشته کوه های جهان کوه های فولد هستند. این محدوده ها طی میلیون ها سال شکل گرفته اند. کوه‌های فولد زمانی تشکیل می‌شوند که دو صفحه با هم برخورد می‌کنند و لبه‌های آنها خرد می‌شود، تقریباً به همان شکلی که یک تکه کاغذ در هنگام فشار دادن به هم تا می‌شود.
چین های رو به بالا به عنوان تاقدیس شناخته می شوند و چین های رو به پایین ناودیس هستند.
نمونه هایی از کوه های فولد عبارتند از:
کوه های هیمالیا زمانی شکل گرفتند که هند به آسیا برخورد کرد و بلندترین رشته کوه قاره ها را بالا برد.
در آمریکای جنوبی، کوه های آند از برخورد صفحه قاره آمریکای جنوبی و صفحه اقیانوسی اقیانوس آرام تشکیل شدند.
2. کوه‌های بلوک گسلی – این کوه‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که گسل‌ها یا شکاف‌هایی در پوسته زمین، برخی از مواد یا بلوک‌های سنگ را به سمت بالا و برخی دیگر به پایین می‌آورند. به جای تا شدن زمین، پوسته زمین می‌شکند (از هم جدا می‌شود). به بلوک ها یا تکه ها تقسیم می شود. گاهی اوقات این بلوک‌های سنگ با جدا شدن از هم بالا و پایین می‌شوند و در نهایت بلوک‌های سنگ روی هم چیده می‌شوند.
اغلب کوه‌های بلوک گسلی دارای یک سمت جلوی شیب دار و یک سمت عقب شیبدار هستند.
نمونه هایی از کوه های بلوک گسل عبارتند از:
3. کوه‌های گنبدی - کوه‌های گنبدی حاصل مقدار زیادی سنگ ذوب شده (ماگما) هستند که مسیر خود را به زیر پوسته زمین فشار می‌دهند. ماگما بدون فوران واقعی روی سطح، لایه های سنگی پوشانده را به سمت بالا هل می دهد. در نقطه ای، ماگما سرد می شود و سنگ سخت شده را تشکیل می دهد. ناحیه برافراشته ایجاد شده توسط ماگما در حال افزایش، گنبد نامیده می شود زیرا شبیه نیمه بالایی یک کره (توپ) است. لایه های سنگی روی ماگمای سخت شده به سمت بالا تابیده شده و گنبد را تشکیل می دهند. اما لایه های سنگی منطقه اطراف صاف باقی می مانند.
از آنجایی که گنبد بالاتر از محیط اطراف است، فرسایش باد و باران از بالا رخ می دهد. این منجر به یک رشته کوه مدور می شود. گنبدهایی که در جاهایی فرسوده شده اند، قله های مجزای زیادی را به نام کوه های گنبدی تشکیل می دهند.
4. کوه های آتشفشانی - همانطور که از نام آن پیداست، کوه های آتشفشانی توسط آتشفشان ها تشکیل شده اند. کوه های آتشفشانی زمانی تشکیل می شوند که سنگ های مذاب (ماگما) در اعماق زمین، فوران می کنند و روی سطح انباشته می شوند. ماگما زمانی که از پوسته زمین می شکند گدازه نامیده می شود. وقتی خاکستر و گدازه سرد می شود، مخروطی از سنگ می سازد. سنگ و گدازه روی هم انباشته می شوند، لایه روی لایه.
نمونه هایی از کوه های آتشفشانی عبارتند از:
5. کوه های فلات (کوه های فرسایشی) - کوه های فلات بر اثر فعالیت های داخلی تشکیل نمی شوند. در عوض، این کوه ها در اثر فرسایش شکل گرفته اند. فلات ها نواحی مسطح بزرگی هستند که توسط نیروهای داخل زمین به بالای سطح دریا رانده شده اند یا توسط لایه های گدازه تشکیل شده اند. فرهنگ لغت اینها را به عنوان مناطق وسیعی از "سطوح مرتفع" زمین های مسطح، بیش از 600 متر بالاتر از سطح دریا توصیف می کند. کوه های فلات اغلب در نزدیکی کوه های چین خورده یافت می شوند. با گذشت سال‌ها، نهرها و رودخانه‌ها دره‌ها را از طریق فلات فرسایش می‌دهند و کوه‌هایی را بین دره‌ها می‌مانند.
کوه های نیوزلند نمونه هایی از کوه های فلات هستند.
