Bazlar, sulu haldeyken dokunulduğunda kaygan olan maddelerdir. Acı bir tada sahiptirler ve kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye dönüştürürler. Bazlar da asitler gibi suda ayrışırlar, ancak H+ üretmek yerine OH- yani hidroksil iyonu üretirler. Bir baz suda çözünürse buna Alkali denir. Alkaliler asitlerle karıştırıldığında daha az alkali hale gelirler. Bazların pH seviyesi 8-14 arasındadır.
Bazı yaygın ev ürünleri bazdır. Örneğin, kostik soda ve gider temizleyici, güçlü bir baz olan sodyum hidroksitten yapılır. Amonyak veya pencere ve cam temizleyicisi gibi amonyak bazlı bir temizleyici bazdır. Bu güçlü bazlar cilt tahrişine neden olabilir. Pişirme malzemeleri sodyum bikarbonat (kabartma tozu) veya tartar kreması gibi diğer bazlar bazdır, ancak bunlar zararlı değildir ve pişirme için uygundur.
1. Bazlar sulu haldeyken dokunulduğunda kaygandır.
2. Baz genellikle acı bir tada sahip olur.
3. Bir bazın pH değeri 8 ile 14 arasındadır.
4. Bazlar asitle tepkimeye girerek tuz ve su oluştururlar.
5. Baz, kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir.
Bunlar genellikle güç, konsantrasyon ve asitlik derecesine göre sınıflandırılırlar.
Tıpkı asitler gibi, bazların gücü de suda çözündüğünde ürettiği hidroksil iyonlarının sayısına bağlıdır. Yüksek miktarda hidroksil iyonu güçlü bir baz, düşük miktarda hidroksil iyonu ise zayıf bir baz anlamına gelir.
a. Güçlü baz – Suda tamamen veya neredeyse tamamen çözünen bir baza güçlü baz denir. Örneğin, NaOH, KOH, Ca(OH) 2 , vesaire.
\(Na^+OH^- + H_2O → Na^+ (aq) + OH^-(aq)\)
b. Zayıf baz – Tamamen çözünmeyen bir baza zayıf baz denir. Örneğin, Ma(OH) 2 , NH4OH , vb.
c. Süper baz – Bir süper baz, güçlü bir bazdan bile deprotonasyonda daha iyidir. Bu bazların çok zayıf eşlenik asitleri vardır. Bu tür bazlar, bir alkali metalin eşlenik asitleriyle karıştırılmasıyla oluşur. Bu tür bazlar, bir alkali metalin eşlenik asidiyle karıştırılmasıyla oluşur. Bir süper baz, hidroksit iyonundan daha güçlü bir baz olduğu için sulu çözeltide kalamaz. Sodyum hidritteki (NaH) bir süper baz örneği. En güçlü süper baz, orto-dietinilbenzen dianyonudur (C 6 H 4 (C 2 ) 2 ) 2−.
d. Nötr baz – Nötr baz, asit ve bazın bazdan gelen bir elektron çiftini paylaşacağı şekilde nötr bir asitle bağ oluşturan bazdır.
e. Katı baz – Katı bir baz, katı formda aktiftir. Örnekler arasında silisyum dioksit (SiO 2 ) ve alümina üzerine monte edilmiş NaOH bulunur. Katı bazlar, anyon değişim reçinelerinde veya gaz halindeki asitlerle reaksiyonlarda kullanılabilir.
Bazın konsantrasyonu, suda çözünen baz miktarına bağlıdır. İki türü vardır, yani konsantre ve seyreltik baz.
a. Yoğunlaştırılmış baz – Nispeten yüksek oranda baz içeren sulu bir çözelti yoğunlaştırılmış bazdır. Örneğin, yoğunlaştırılmış sodyum hidroksit, yoğunlaştırılmış potasyum hidroksit, yoğunlaştırılmış amonyum hidroksit vb.
b. Seyreltilmiş baz – Nispeten düşük bir baz yüzdesine sahip sulu bir çözelti seyreltik bir bazdır. Örneğin, seyreltik sodyum hidroksit, seyreltik potasyum hidroksit, seyreltik amonyum hidroksit, vb.
Bir bazın asitliği, içerdiği hidroksil iyonlarının sayısına bağlıdır. Ayrıca, bir hidrojen iyonunun bir hidroksil iyonuyla birleşmesi gibi, bir bazın birleşebileceği hidrojen iyonlarının sayısına da bağlıdır. Genellikle üç tiptedir: Monoasit baz, Diasit baz ve Triasit baz.
a. Monoasidik baz – Sadece bir hidroksil iyonu içeren ve sadece bir hidrojen iyonuyla birleşen bir bazdır. Örneğin, NaOH, KOH, NH 4 OH, vb.
\(NaOH(aq) + HCl(aq) → NaCl(aq) + H2O(l)\)
b. Diasidik baz – İki hidroksil iyonu içeren ve üç hidrojen iyonuyla birleşen bir bazdır. Örneğin, Mg(OH) 2 , Fe(OH) 2 , Zn(OH) 2 vb.
\(Ca(OH)_2 (aq) + 2HCl (aq) → CaCl_2 (aq) + 2H_2O (l)\)
c. Triasidik baz – Üç hidroksil iyonu olan ve üç hidrojen iyonuyla birleşen bir bazdır. Örneğin, alüminyum hidroksit
\(Al(OH)_3 (aq) + 3HCl (aq) → AlCl_3 (aq) + 3H_2O(l)\)
Bazlar asitleri nötrleştirmek için kullanılabilir. Bir baz, genellikle OH- asitten bir proton aldığında, zararsız bir su molekülü oluşturur. Tüm asitler ve bazlar su molekülleri ve diğer nötr tuzlar oluşturmak için reaksiyona girdiğinde, buna nötrleştirme denir.
Asitler aynı zamanda bazları nötrleştirmek için de kullanılabilir.
Her bazın, baza bir hidrojen atomu eklenerek oluşan bir eşlenik asidi vardır. Örneğin, NH3 (amonyak) bir bazdır ve eşlenik asidi amonyum iyonu, NH4 + 'dır.
Zayıf bir baz güçlü bir eşlenik asit oluşturur ve güçlü bir baz daha zayıf bir eşlenik asit oluşturur. Amonyak orta derecede güçlü bir baz olduğundan, amonyum önemli ölçüde daha zayıf bir asittir.
