Urbanizasiyaya urbanizasiya da aid etmək olar. Əhalinin kənd yerlərindən şəhərə keçməsini nəzərdə tutur. Urbanizasiyanı təşviq edən və məhdudlaşdıran amillər hansılardır? Gəlin dərinləşək və daha çox öyrənək.
TƏLİM MƏQSƏDLƏRİ
Bu mövzunun sonunda sizdən gözlənilir;
Urbanizasiya əhalinin kənd yerlərindən şəhərlərə keçməsi, şəhərlərdə yaşayan insanların nisbətinin tədricən artması və hər bir cəmiyyətin bu dəyişikliyə uyğunlaşma yollarını ifadə edir. Bu həm də demək olar ki, daha çox insan mərkəzi ərazilərdə yaşayıb işləməyə başladıqca şəhər və qəsəbələrin formalaşması və böyüdüyü prosesdir. Urbanizasiya və şəhər artımının bir-birini əvəz edə bilməsinə baxmayaraq, urbanizasiyanı şəhər artımından ayırmaq lazımdır: urbanizasiya, şəhər kimi təsnif edilən ərazilərdə yaşayan ölkənin ümumi əhalisinin nisbətinə aiddir. Digər tərəfdən, şəhər artımı, şəhər kimi təsnif edilən ərazilərdə yaşayan insanların mütləq sayına aiddir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 2008-ci ilin sonunda dünya əhalisinin yarısının şəhərlərdə yaşayacağını proqnozlaşdırmışdı. Bu yaxınlarda Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 2017-ci ildən 2030-cu ilə qədər demək olar ki, bütün qlobal əhalinin artımının şəhərlər hesabına olacağını proqnozlaşdırır.
Urbanizasiya ictimai səhiyyə, iqtisadiyyat, şəhərsalma, sosiologiya, coğrafiya və memarlıq kimi bir çox fənlər üçün əhəmiyyət kəsb edir. Bu fenomen sənayeləşmə, modernləşmə və rasionallaşmanın sosioloji prosesi ilə sıx əlaqələndirilmişdir.
URBANİZASYONUN SƏBƏBLƏRİ
Urbanizasiya ya üzvi, ya da fərdi, dövlət və ya kollektiv fəaliyyət nəticəsində planlı şəkildə baş verir. Şəhərdə yaşamaq iqtisadi və mədəni baxımdan faydalı ola bilər, çünki bu, əmək bazarına çıxış, mənzil, daha yaxşı təhsil və təhlükəsizlik şəraiti üçün daha geniş imkanlar təmin edə bilər. Bu, həm də gediş-gəliş və nəqliyyat xərclərini və vaxtını azaldır. Bazarda rəqabət, müxtəliflik, sıxlıq və yaxınlıq kimi şərtlər müsbət hesab edilən şəhər mühitinin elementləridir.
Şəhərlərdə insanlar kənd yerlərindən daha məhsuldardırlar. Şəhər coğrafiyaçıları sıx aqlomerasiyalarda yerləşmə nəticəsində böyük məhsuldarlıq artımının olduğunu göstərdilər.
Urbanizasiya qadınlar üçün kənd yerlərində olmayan imkanlar yaradır.
Şəhərlər kənd yerlərində olmayan daha geniş çeşiddə xidmətlər təqdim edir. Bu xidmətlər işçilər tələb edir, buna görə də daha çox və müxtəlif iş imkanları yaranır. Yaşlı insanlar sağlamlıq ehtiyaclarını ödəyə biləcək xəstəxanalar və həkimlərin olduğu şəhərlərə köçməyə məcbur ola bilərlər.
Ümumiyyətlə, bir çox insan iqtisadi imkanlar üçün şəhərlərə köçür. Kənddən qaçış urbanizasiyaya töhfə verən amildir. Şəhərlərdə sərvət, pul, xidmətlər və imkanlar mərkəzləşmişdir. Bir çox kənd sakinləri var-dövlət axtarmaq və sosial mövqelərini dəyişmək üçün şəhərə gəlirlər. İş təmin edən və kapital mübadiləsi aparan müəssisələr daha çox şəhər yerlərində cəmləşib. Mənbənin turizm və ya ticarət olmasından asılı olmayaraq, xarici pullar ölkəyə adətən şəhərlərdə yerləşən limanlar və ya bank sistemləri vasitəsilə daxil olur.
İQTİSADİ ETKİ
Şəhərlərin inkişafı baş verdikcə, təsirlərə kəskin artım və xərclərdə dəyişiklik daxil ola bilər, əsasən yerli işçi sinfini, o cümlədən yerli bələdiyyələr kimi funksionerləri bazardan kənarlaşdıran qiymətlər.
Urbanizasiyanın əsas problemlərindən biri gecəqonduların inkişafıdır. Digər problemlərə cinayət nisbətlərinin artması və çirklənmə daxildir. Urbanizasiyanın bəzi müsbət təsirlərinə təhsil, iş, mənzil, nəqliyyat və təhsil imkanlarının yaxşılaşdırılması ilə yanaşı, gediş-gəliş və nəqliyyat xərclərinin azalması daxildir. Şəhərlərdə yaşamaq fərdlərə və ailələrə müxtəliflik və yaxınlıq imkanlarından istifadə etməyə imkan verir.
