Ağıl Əsri kimi də tanınan Maarifçilik dövrü 17-ci və 18-ci əsrləri əhatə edən tarixdə Avropada ziyalılar və filosofların əsas səlahiyyət və qanunilik mənbəyi kimi ağılla müdafiə etdikləri bir dövr idi. Bu dövr elm, siyasət və cəmiyyətdəki ənənəvi doktrinalara meydan oxuyan düşüncədə əhəmiyyətli bir dəyişikliyi qeyd etdi. Maarifçiliyin təsiri dərin idi, müasir demokratik hökumətlərə, etikaya və hətta dinlərə təsir etdi.
Maarifçilik cəmiyyətin çox hissəsini idarə edən monarxiya və dini hakimiyyətlərin zalım sistemlərinə cavab olaraq ortaya çıxdı. Bu, öyrənmə və kəşflərin yenidən doğulması olan İntibah və müşahidə və təcrübə vasitəsilə təbiət dünyası haqqında yeni düşüncə tərzini təqdim edən elmi inqilab tərəfindən təkan verdi. Maarifçilik mütəfəkkirləri hesab edirdilər ki, bəşəriyyəti rasional dəyişiklik və elmi tərəqqi yolu ilə təkmilləşdirmək olar.
Maarifçilik ideyalarının inkişafına və yayılmasına bir neçə əsas şəxsiyyət öz töhfəsini verdi. Ən diqqət çəkənlərdən bəziləri bunlardır:
Maarifçilik təkcə fəlsəfəni və siyasəti dəyişdirmədi; elm sahəsinə də böyük təsir göstərmişdir. Elmi araşdırma və təcrübə dünyanı dərk etmək üçün alətə çevrildi. Bu, fizika, riyaziyyat, kimya və biologiyada əhəmiyyətli kəşflərə səbəb oldu. Məsələn, İsaak Nyutonun hərəkət və ümumbəşəri cazibə qanunları planetlərin Günəş sistemindəki hərəkətinin riyazi təsvirini verirdi ki, bu da o dövrdə geniş yayılmış dini izahatlardan köklü şəkildə uzaqlaşma idi.
Maarifçiliyin siyasi ideyaları Amerika və Fransada inqilablara təkan verdi. 1776-cı ildə Amerika İstiqlal Bəyannaməsi və 1789-cu ildə Fransa İnqilabı hər ikisi Maarifçilik ideyalarından çox təsirlənmişdir. Müstəqillik Bəyannaməsi, məsələn, Con Lokkun təbii hüquqlar və razılıqla hökumət fəlsəfəsini əks etdirir. Bu hadisələr müasir demokratik idarəetməyə doğru qlobal keçidin başlanğıcı oldu.
Maarifçilik ideyaları da incəsənət və mədəniyyətə təsir edərək, neoklassizm kimi tanınan şeyə gətirib çıxardı. Bu hərəkat simmetriya, sadəlik və harmoniyaya diqqət yetirərək klassik antik dövrün ideallarını təqlid etməyə çalışırdı. Ədəbiyyatda dövr romanın əyləncə və sosial şərh forması kimi yüksəlişini gördü. Daniel Defo və Jane Austen kimi yazıçılar romandan insan təbiətini və cəmiyyəti araşdırmaq üçün istifadə ediblər.
Maarifçilik müasir dünyada insan haqları, dünyəvi hökumət və elmi mülahizələrə dair müasir anlayışlar üçün zəmin yaradaraq qalıcı irs qoydu. Bununla belə, tənqidlərlə də üzləşib. Bəziləri iddia edir ki, Maarifçiliyin ağıl üzərində vurğulanması emosiya və mənəviyyatın dəyərdən düşməsinə səbəb olub. Digərləri, azadlıq və bərabərliyi müdafiə etmələrinə baxmayaraq, bir çox Maarifçi mütəfəkkirlərin köləlik və müstəmləkəçilik kimi praktikalarda iştirak etdiyini vurğulayırlar.
Maarifçilik dövrü insan düşüncəsinin və cəmiyyətin bir çox aspektlərini yenidən formalaşdıran transformasiya dövrü idi. Maarifçilik mütəfəkkirləri ağıl, azadlıq və elmi müdafiə edərək müasir dünyanın yaradılmasına kömək etdilər. Maarifçilik irsi qüsurlarına və ziddiyyətlərinə baxmayaraq, bu gün də siyasi, elmi və fəlsəfi fikrə təsirini davam etdirir.
