Yer Elmləri planetimizin dərin nüvəsindən tutmuş atmosfer zərfinə qədər onun fiziki xüsusiyyətlərinin başa düşülməsini əhatə edən valehedici bir tədqiqat sahəsidir. Geologiya, meteorologiya, okeanoqrafiya və astronomiya kimi müxtəlif fənlərin obyektivləri vasitəsilə tələbələr yer sistemlərinin necə işlədiyi və qarşılıqlı əlaqəsi haqqında fikirlər əldə edirlər. Bu dərs yer elminin əsas anlayışlarını araşdırır, təbiət elmləri haqqında əsas anlayışı təmin edir.
Yer kürəsi hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri və tərkibi olan bir neçə təbəqədən ibarətdir. Ən əsas olaraq bu təbəqələri qabığa, mantiyaya, xarici nüvəyə və daxili nüvəyə bölmək olar.
Plitələrin tektonikası nəzəriyyəsi Yer qabığının aşağıdakı yarı maye mantiyada üzən bir neçə plitələrə necə bölündüyünü izah edir. Bu plitələrin qarşılıqlı təsiri zəlzələlərə, vulkanik fəaliyyətə, dağ silsilələrinin və okean hövzələrinin əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər. Plitələr Yer mantiyasının içindəki istilik səbəbindən hərəkət edir və konveksiya cərəyanları yaradır. Bu cərəyanları konvektiv istilik ötürülməsi tənliyindən istifadə etməklə təsvir etmək olar: \(q = h \cdot A \cdot (T s - T f)\) , burada \(q\) vahid vaxtda ötürülən istilikdir, \(h\) ) \(h\) istilik ötürmə əmsalı, \(A\) istiliyin ötürüldüyü sahə, \(T s\) səthin temperaturu, \(Tf\) mayenin temperaturudur.
Qaya dövrü Yerdəki qaya növlərini yaradan və çevirən prosesləri təsvir edir. Üç əsas qaya növü maqmatik, çöküntü və metamorfikdir. Maqmatik süxurlar soyudulmuş maqmadan və ya lavadan əmələ gəlir. Çöküntü süxurları çöküntülərin sıxılmasından yaranır. Metamorfik süxurlar istilik, təzyiq və ya kimyəvi cəhətdən aktiv mayelər səbəbindən mövcud süxur növlərinin çevrilməsi nəticəsində yaranır. Bu dövr Yer qabığını və onun təmin etdiyi resursları başa düşmək üçün çox vacibdir.
Hava dedikdə, temperatur, rütubət, yağıntı, buludluluq və küləyin sürəti kimi müəyyən bir yerdə və zamanda atmosferin müvəqqəti şəraiti nəzərdə tutulur. İqlim, digər tərəfdən, müəyyən bir bölgədəki hava şəraitinin uzunmüddətli orta göstəricisini təmsil edir. Hava və iqlimin öyrənilməsi Yerin ətraf mühitini anlamaq və gələcək şərtləri proqnozlaşdırmaq üçün vacibdir. Əsas atmosfer prosesləri Yer səthi ilə atmosfer arasında enerjinin ötürülməsini əhatə edir, çox vaxt istixana effekti düsturu ilə təsvir olunur: \(E = \sigma T^4\) , burada \(E\) hər bir insan üçün buraxılan radiasiya enerjisidir. vahid sahəsi, \(\sigma\) Stefan-Boltzman sabitidir və \(T\) Kelvində mütləq temperaturdur.
Hidrosfer okeanlar, göllər, çaylar və buzlaqlar da daxil olmaqla Yer səthindəki bütün suları əhatə edir. Yer səthinin təqribən 71%-ni əhatə edən okeanlar iqlimin tənzimlənməsində, havanın nizamlanmasında və su dövranında mühüm rol oynayır. Hidrosfer digər yer sistemləri ilə qarşılıqlı əlaqədə olur, istiliyin cərəyanlar vasitəsilə qlobal paylanmasına və buxarlanma və yağıntılar vasitəsilə su dövrünə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir.
Yer atmosferi planeti əhatə edən nazik qaz təbəqəsidir. Əsasən azot (78%), oksigen (21%) və az miqdarda digər qazlardan ibarətdir. Atmosfer ultrabənövşəyi günəş radiasiyasını udmaqla, istilik saxlamaqla (istixana effekti) səthi isitməklə və gecə ilə gündüz arasında temperatur həddindən artıqlığını azaltmaqla Yerdəki həyatı qoruyur. Atmosfer təbəqələrinə hər biri müxtəlif şərait və proseslərlə səciyyələnən troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer və ekzosfer daxildir.
Planetimiz Süd Yolu qalaktikasında olan Günəş sisteminin bir hissəsidir. Yer Günəş ətrafında, Ay isə Yerin ətrafında fırlanır. Yerin kainat kontekstində öyrənilməsi onun kosmosdakı yerini və günəş radiasiyası və meteoritlər kimi yerdənkənar hadisələrin Yer sistemlərinə təsirini anlamağa kömək edir.
Yer Elmi planetimizin fiziki xüsusiyyətlərini, keçdiyi dövrləri və kainatdakı yerini öyrənməyi əhatə edən vahid bir görünüş təklif edir. Bu anlayışları dərk etməklə tələbələr Yeri unikal və dinamik planet edən mürəkkəb sistemləri daha dərindən dərk edirlər.
