Go'sht inson ratsionida muhim rol o'ynaydi. Bu tananing o'sishi, rivojlanishi va parvarishi uchun muhim bo'lgan oqsil va muhim oziq moddalarning asosiy manbai. Go'sht asosan mol go'shti (qoramoldan), cho'chqa go'shti (cho'chqa go'shti), parranda go'shti (tovuq, o'rdak, kurka), qo'zi go'shti (qo'y go'shti) va boshqalar kabi hayvonlarning turiga qarab toifalarga bo'linadi. Ushbu dars go'shtning turli jihatlarini, jumladan, uning ozuqaviy qiymati, turlari va butun dunyo bo'ylab ovqatlanish madaniyatidagi rolini o'rganadi.
Go'sht hayvonlarning qutulish mumkin bo'lgan qismlarini, birinchi navbatda, skelet mushaklari va ular bilan bog'liq yog'larni, shuningdek, organlar va boshqa to'qimalarni o'z ichiga oladi. U butun dunyo bo'ylab ko'plab madaniyatlar tomonidan dietaning asosiy komponenti sifatida iste'mol qilinadi. Go'shtni iste'mol qilish amaliyoti tarixdan oldingi davrlarga borib taqaladi va u inson evolyutsiyasi uchun ozuqa moddalarining muhim manbai bo'lib kelgan.
Go'sht ratsionning muhim qismi bo'lishining asosiy sabablaridan biri uning boy ozuqaviy tarkibidir. Go'sht ajoyib manba hisoblanadi:
Bu ozuqa moddalarining tarkibi har xil go'sht turlarida farq qiladi. Masalan, mol go'shti va qo'zichoq go'shti kabi qizil go'shtlarda temir va B12 vitamini juda ko'p, parranda go'shti esa yog'siz va yog'i past bo'ladi.
Turli xil go'sht turlarini tushunish, dietani to'g'ri tanlash uchun juda muhimdir. Go'sht odatda uchta asosiy toifaga bo'linadi:
Go'sht iste'moli madaniy, iqtisodiy va geografik omillar ta'sirida dunyo bo'ylab keng tarqalgan. Misol uchun, ko'pgina G'arb mamlakatlarida mol go'shti va tovuq asosiy oqsillar bo'lsa, Osiyoning ba'zilarida cho'chqa go'shti va dengiz mahsulotlari ustunlik qiladi. Har bir madaniyat o'zlarida mavjud bo'lgan go'shtlarga asoslangan noyob taomlar va oshxona texnikasini ishlab chiqdi.
Dunyo miqyosida tan olingan ba'zi go'shtli taomlarga quyidagilar kiradi:
Go'sht ozuqaviy moddalarga boy bo'lsa-da, uni ishlab chiqarish va iste'mol qilish ekologik va sog'liq uchun ta'sir qiladi. Katta miqyosda go'sht ishlab chiqarish hayvonlarning farovonligi, o'rmonlarning kesilishi va issiqxona gazlari emissiyasi haqida tashvish uyg'otadi. Sog'liqni saqlash nuqtai nazaridan, qizil va ayniqsa qayta ishlangan go'shtni ortiqcha iste'mol qilish yurak xastaliklari, saraton va boshqa surunkali kasalliklar xavfini oshirish bilan bog'liq.
Mas'uliyatli go'sht iste'moli barqaror manbali go'shtni tanlashni, qayta ishlangan go'shtni iste'mol qilishni kamaytirishni va ko'p miqdorda meva, sabzavot va butun don bilan muvozanatli ovqatlanishni ta'minlashni o'z ichiga oladi. Ko'pchilik go'shtni iste'mol qilishda "kamroq, lekin yaxshiroq" yondashuvni yoqlab, miqdorga emas, balki sifatga urg'u beradi.
Xulosa qilib aytganda, go'sht insoniyat madaniyati va ovqatlanishining murakkab va ko'p qirrali qismidir. U boshqa oziq-ovqat manbalaridan etarli miqdorda olish qiyin bo'lgan muhim oziq moddalarni ta'minlaydi. Biroq, har xil go'sht turlarini, ularning ozuqaviy tarkibini va go'sht ishlab chiqarish va iste'mol qilishning ta'sirini tushunish dietani to'g'ri tanlash uchun muhimdir. Go'shtning xilma-xilligi va madaniy ahamiyatini qadrlash, mas'uliyatli iste'mol qilish bilan birga, uning kamchiliklarini yumshatib, uning afzalliklaridan bahramand bo'lish mumkin.
