Back to the topics list

qar

Qarı Anlamaq

Qar dünyanın bir çox yerlərində, xüsusilə soyuq temperaturun yaşandığı bölgələrdə baş verən füsunkar hava hadisəsidir. Bu dərs qarın nə olduğunu, necə əmələ gəldiyini, qarın növlərini və ətraf mühitə təsirini başa düşmək məqsədi daşıyır.

Qar nədir?

Qar, atmosfer su buxarının buz kristallarına donaraq yerə düşdüyü zaman baş verən yağıntı formasıdır. Maye su olan yağışdan fərqli olaraq, qar atmosferin temperaturu suyun donma nöqtəsində və ya ondan aşağıda, 0 dərəcə Selsi ( \(0^{\circ}C\) ) və ya 32 dərəcə Farenheit ( \(32^{\circ}F\) olduqda əmələ gəlir. \(32^{\circ}F\) ).

Qarın əmələ gəlməsi

Qarın əmələ gəlməsi havadakı su buxarının birbaşa buz kristallarına çevrilməsini əhatə edən mürəkkəb bir prosesdir. Bu proses sublimasiya adlanır. Qarın əmələ gəlməsi üçün üç əsas şərt yerinə yetirilməlidir:

1. Buludlarda temperatur şaxtadan aşağı olmalıdır.
2. Su buxarının əmələ gəlməsi üçün havada nəm mənbəyi olmalıdır.
3. Havada buz kristallarının əmələ gəlməsi üçün nüvə rolunu oynayan toz və ya polen kimi hissəciklər olmalıdır.

Su buxarı bu hissəciklərin ətrafında buz kristallarına çevrildikdə qar dənəcikləri əmələ gəlir. Qar dənəciklərinin altı tərəfli altıbucaqlı quruluşu var, lakin hər bir qar dənəciyi yerə düşdükcə yaşadıqları müxtəlif şəraitə görə özünəməxsus naxışa malikdir.

Qar növləri

Hər qar eyni deyil. Yağan qarın növü atmosferdəki temperatur və rütubət şəraitindən asılı olaraq geniş şəkildə dəyişə bilər. Bəzi ümumi qar növləri bunlardır:

• Toz qarı: Bu, kürəkləmək asan olan quru, tüklü qardır. Temperatur çox aşağı olduqda əmələ gəlir ki, bu da qar dənələrinin bir-birinə yapışmasının qarşısını alır.
• Yaş qar: Yaş qar toz qardan daha ağır və yapışqandır. Bu, temperaturun bir qədər aşağı olduğu zaman baş verir, qar dənəciklərinin qismən əriməsinə və bir-birinə yapışmasına səbəb olur.
• Sulu qar: Qar yağışı tam olaraq qar deyil, qar dənəcikləri düşən kimi qismən əridikdə və sonra yerə çatmazdan əvvəl yenidən buz qranullarına çevrildikdə baş verən qış yağışının bir formasıdır.

Qarın Ətraf Mühitə Təsiri

Qar ətraf mühitə və insan fəaliyyətinə əhəmiyyətli təsir göstərir. Bu təsirlərdən bəzilərinə aşağıdakılar daxildir:

• İzolyasiya: Qar örtüyü izolyator rolunu oynayır, torpağı və bitki həyatını həddindən artıq soyuq temperaturdan qoruyur.
• Su Təchizatı: Bir çox bölgələrdə qar örtüyü şirin suyun mühüm mənbəyidir. Yazda qar əridikcə çayları, gölləri və yeraltı su ehtiyatlarını doldurur.
• Kənd təsərrüfatı: Əriyən qarın rütubəti dünyanın bir çox yerlərində məhsulların böyüməsi üçün vacibdir.
• İstirahət: Xizək, snoubord və xizək sürmə kimi qış idman növləri üçün qar vacibdir.

Qar yağmasının ölçülməsi

Qar yağışı adətən düym və ya santimetrlə ifadə olunan dərinlik baxımından ölçülür. Qar yağmasını dəqiq ölçmək üçün hər hansı maneələrdən uzaq, düz, açıq səthdən istifadə etmək vacibdir. Qarın dərinliyindəki dəyişkənliyi nəzərə almaq üçün təyin olunmuş ərazidə bir neçə nöqtədə ölçmələr aparılmalı və sonra orta hesabla alınmalıdır. Qar yağışı, eyni zamanda, qarın suya nisbətindən istifadə edərək ekvivalent miqdarda maye yağıntıya çevrilə bilər, bu nisbət dəyişir, lakin çox vaxt təxminən 10 düym qar və 1 düym suya ( \(10:1\) ) bərabərdir.

Nəticə

Qar Yerin hava sisteminin vacib komponentidir. Onun formalaşması, növləri və təsirləri ekoloji prosesləri və qarın ekosistemlərə, su ehtiyatlarına və insan fəaliyyətlərinə necə təsir etdiyini başa düşmək üçün ayrılmazdır. Qarı tədqiq etməklə biz planetimizin iqlim sistemindəki mürəkkəb qarşılıqlı təsirlərə dair fikirlər əldə edirik.