Google Play badge

моголын эзэнт гүрэн


Моголын эзэнт гүрэн: Энэтхэгийн орчин үеийн түүхэнд нэвтрэх гарц

16-р зууны эхэн үеэс 19-р зууны дунд үе хүртэл захирч байсан Моголын эзэнт гүрэн Энэтхэгийн нийгэм, соёл, улс төрийн дүр төрхийг ихээхэн бүрдүүлжээ. Энэхүү эзэнт гүрэн оргил үедээ Энэтхэгийн түүхэнд гүн гүнзгий нөлөөлсөн хүч чадал, архитектурын сүр жавхлан, соёлын нийлбэрийг харуулсан. Орчин үеийн эхэн үед эзэнт гүрний үндэс суурь тавигдаж, улмаар өргөжин тэлэх нь орчин үеийн түүхийн түүхэн дэх чухал бүлгийг тэмдэглэж байна.
Моголын эзэнт гүрний үндэс суурь ба өсөлт
Моголын эзэнт гүрнийг Төмөр, Чингис хааны удмын Бабур 1526 онд Панипатын тулалдаанд ялалт байгуулсны дараа байгуулжээ.Энэхүү шийдвэрлэх тулаан нь Энэтхэгт Могалын ноёрхлын эхлэлийг тавьсан юм. Бабурын дарь, их буу ашигласан цэргийн стратеги нь тухайн үеийнхээ хувьд хувьсгалч байсан бөгөөд байлдан дагуулалтад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.
Акбарын дор өргөжиж, нэгтгэх
Бабурын ач хүү Их Акбар нь Моголын эзэнт гүрний асар их хүч чадал, соёлын баялгийн үндэс суурийг тавьсан гэж үздэг. Залуу насандаа хаан ширээнд суусан Акбар эзэнт гүрнийг ихээхэн өргөжүүлж, Энэтхэгийн хойгийн дийлэнх хэсгийг өөртөө нэгтгэв. Түүний шашны хүлцэнгүй байдал, засаг захиргааны шинэчлэл, урлаг соёлыг ивээн тэтгэх бодлого нь энх тайван, хөгжил цэцэглэлтийн орчныг бүрдүүлсэн. Акбарын хаанчлал нь Фатехпур Сикригийн бүтээн байгуулалт, Могалын урлаг, уран зохиолын дэвшил зэрэг нь Могалын архитектур, соёлын ололт амжилтын оргил үеийг бэлэгддэг.
Захиргааны бүтэц, орлогын тогтолцоо
Акбарын байгуулсан засаг захиргааны тогтолцоо тухайн цаг үедээ дэвшилттэй байсан. Эзэнт гүрэн мужуудад хуваагдаж, тус бүрийг орлогч дарга удирддаг байв. Акбарын засаг захиргааны гол онцлог нь "Забт" систем гэгддэг орлогын систем байв. Газрыг бүтээмжээр нь 3 ангилж, орлогыг нь тогтоодог байсан. Энэхүү систем нь Моголын эзэнт гүрний тогтвортой байдал, хөгжил цэцэглэлтийг хангахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн.
Моголын эзэнт гүрний уналт
Моголын эзэнт гүрний уналт 18-р зууны эхэн үеэс эхэлсэн бөгөөд дотоод зөрчилдөөн, өв залгамжлалын маргаан, Маратха, Перс, Афганчуудын довтолгооноос үүдэлтэй. Өргөн уудам газар нутгийг хамарсан хяналт, харилцаа холбоог хадгалах нь улам бүр хэцүү болсон тул эзэнт гүрний асар том хэмжээ нь түүний сул тал болжээ. 1757 онд болсон Плассейгийн тулалдаан нь Британийг Бенгалыг хяналтандаа байлгахад хүргэсэн нь Моголын эзэнт гүрний уналт, Энэтхэг дэх Британийн ноёрхлын ноёрхлын томоохон эргэлтийн цэг болсон юм.
Сүүлчийн Моголчууд ба Британийн Раж
Моголын сүүлчийн эзэн хаан Бахадур Шах Зафар 1857 онд Британийн Зүүн Энэтхэгийн компанийг эсэргүүцсэн Энэтхэгийн бослогод бэлгэдлийн үүрэг гүйцэтгэсэн. Бослогыг дарсны дараа Британийн титэм Энэтхэгийг шууд хяналтандаа авсан нь Могалын эзэнт гүрний төгсгөл, Британийн Ражийн эхлэлийг тавьсан юм.
Моголын эзэнт гүрний соёлын ололт амжилт
Моголын эзэнт гүрэн нь соёл, архитектурын ололт амжилтаараа алдартай. Ислам, Перс, Турк, Энэтхэгийн хэв маягийг хослуулсан Моголын архитектурын үр дүнд Таж Махал, Улаан цайз, Хумаюны булш зэрэг гайхамшигт байгууламжууд бий болсон. Мөн эзэнт гүрэнд Персийн урлагийн нарийн төвөгтэй байдлыг Энэтхэгийн сэдэвтэй хослуулсан Моголын уран зураг цэцэглэж байгааг харсан. Моголчуудын ивээл дор уран зохиол цэцэглэн хөгжиж, перс, урду хэл дээрх бүтээлүүд нэр хүндтэй болсон.
Моголын эзэнт гүрний өв
Моголын эзэнт гүрний өв нь орчин үеийн Энэтхэгийн нийгэм, соёл, улс төрийн бүтцийг бүрдүүлсээр байна. Могалчуудын тогтоосон засаг захиргааны болон орлогын тогтолцоо нь хожмын Британийн захиргааны практикийн үндэс болсон. Могалчуудын хөгжүүлсэн соёлын синкретизм нь Энэтхэгийн өвийн баялаг хивсэнцэрт хувь нэмэр оруулсан. Дүгнэж хэлэхэд, Моголын эзэнт гүрэн Энэтхэгийн түүхийн замыг тодорхойлоход чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. Түүний үлдэгдэл нь гайхамшигт архитектур, баялаг утга зохиол, урлагийн уламжлал, мөнхийн соёлын зан үйлийн хэлбэрээр биширч, урам зоригийг төрүүлсээр байна. Эрх мэдэл, соёл, шашны цогц харилцан үйлчлэл бүхий Моголын эрин үе нь орчин үеийн түүхийн эхэн үеийн чухал үе шат болж, Энэтхэгийн орчин үеийн түүхэн нөхцөл байдалд шилжсэн үе юм.

Download Primer to continue