Back to the topics list

định kiến

Hiểu về định kiến: Những hiểu biết sâu sắc từ hành vi và tâm lý con người

Định kiến ​​là một hiện tượng phức tạp đã thu hút sự quan tâm của các nhà tâm lý học và khoa học xã hội trong nhiều thập kỷ. Đó là quan điểm hoặc phán đoán định sẵn về các cá nhân hoặc nhóm mà không có đủ kiến ​​thức, thường dẫn đến sự phân biệt đối xử và bất công xã hội. Bài học này khám phá bản chất của định kiến, nền tảng tâm lý của nó và những biểu hiện của nó trong hành vi con người.

Định kiến ​​là gì?

Định kiến ​​là một thái độ không chính đáng hoặc không đúng đắn (thường là tiêu cực) đối với một cá nhân chỉ dựa trên tư cách thành viên của cá nhân đó trong một nhóm xã hội. Ví dụ, một người có thể có quan điểm thành kiến ​​đối với một chủng tộc hoặc giới tính nhất định mà chưa từng gặp ai đó trong nhóm đó. Định kiến ​​có thể biểu hiện trong suy nghĩ, cảm xúc và hành động đối với người khác.

Cội rễ của định kiến

Nguồn gốc của định kiến ​​rất đa dạng và có thể bắt nguồn từ quá trình tâm lý cá nhân cũng như ảnh hưởng của xã hội. Các yếu tố chính bao gồm:

• Học tập xã hội: Các cá nhân có thể học được những hành vi và thái độ định kiến ​​thông qua việc quan sát và bắt chước người khác, chẳng hạn như các thành viên trong gia đình hoặc bạn bè đồng trang lứa.
• Xu hướng nhận thức: Con người có xu hướng phân loại thông tin, bao gồm cả con người, thành các nhóm. Quá trình đơn giản hóa này có thể dẫn đến sự rập khuôn, trong đó tất cả các thành viên của một nhóm được cho là có những đặc điểm giống nhau.
• Sự thiên vị trong nhóm: Đây là sự ưu tiên dành cho nhóm của chính mình hơn những người khác. Mọi người có xu hướng nhìn nhận nhóm của mình một cách tích cực hơn, dẫn đến thành kiến ​​với các nhóm bên ngoài.

Hậu quả của định kiến

Định kiến ​​có thể có tác động đáng kể đến những người bị nhắm đến, bao gồm đau khổ về tâm lý, bị loại trừ khỏi xã hội và bị giảm bớt cơ hội. Nó không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn có thể thấm vào các cấu trúc xã hội, góp phần tạo ra sự phân biệt đối xử có hệ thống.

Ví dụ và thí nghiệm

Để hiểu rõ hơn về định kiến, một số thí nghiệm đã được tiến hành. Bao gồm các:

• Thí nghiệm búp bê Clark (những năm 1940): Nghiên cứu này phơi bày sự phân biệt chủng tộc trong nội tâm và cảm giác tự ti ở trẻ em người Mỹ gốc Phi, những người tỏ ra thích búp bê trắng hơn búp bê đen.
• Thí nghiệm Nhà tù Stanford (1971): Thí nghiệm này nêu bật việc mọi người có thể áp dụng thái độ và hành vi định kiến ​​nhanh như thế nào khi bị đặt vào một môi trường nhà tù giả, với những người tham gia được giao vai trò là "tù nhân" hoặc "lính canh".

Giảm định kiến

Mặc dù định kiến ​​là một hành vi đã ăn sâu vào con người nhưng nghiên cứu cho thấy rằng nó có thể được giảm bớt thông qua những nỗ lực có chủ ý, chẳng hạn như:

• Tăng cường tiếp xúc: Tương tác thường xuyên với các thành viên ngoài nhóm trong bối cảnh tích cực có thể thách thức và thay đổi thái độ định kiến.
• Giáo dục: Tìm hiểu về các nền văn hóa và quan điểm khác có thể thúc đẩy sự đồng cảm và hiểu biết, phá bỏ những định kiến.

Vai trò của tâm lý học trong việc tìm hiểu định kiến

Tâm lý học đóng một vai trò quan trọng trong việc mổ xẻ các cơ chế của định kiến, từ những thành kiến ​​về nhận thức đến những phản ứng cảm xúc. Hiểu được nguồn gốc tâm lý của hành vi định kiến ​​có thể đưa ra các chiến lược thay đổi xã hội. Ví dụ, nghiên cứu về thành kiến ​​nhận thức đã dẫn đến sự phát triển các biện pháp can thiệp nhằm phá vỡ các phản ứng thành kiến ​​tự động.

Định kiến ​​trong một thế giới đang thay đổi

Khi xã hội ngày càng trở nên đa dạng, việc hiểu và giải quyết định kiến ​​trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Bằng cách xem xét những thành kiến ​​của chính mình và tương tác với những người khác biệt, chúng ta có thể đóng góp vào một thế giới hòa nhập và công bằng hơn.

Phần kết luận

Định kiến ​​là một khía cạnh phổ biến trong hành vi con người, có nguồn gốc sâu xa từ các quá trình tâm lý và ảnh hưởng xã hội. Tuy nhiên, thông qua giáo dục, tăng cường tiếp xúc và tự suy ngẫm, chúng ta có thể thách thức và vượt qua những thái độ định kiến. Bằng cách phấn đấu hướng tới sự hiểu biết và đồng cảm, xã hội có thể tiến gần hơn đến sự bình đẳng và công bằng cho tất cả mọi người.