Raqamli aloqa - bu ikki yoki undan ortiq qurilmalar o'rtasida raqamli ma'lumotlarni uzatish jarayoni. Bu matn, tasvir, audio va videoni o'z ichiga olishi mumkin. Raqamli aloqa kompyuter fanida hal qiluvchi rol o'ynaydi, bu Internetdan mobil tarmoqlargacha bo'lgan zamonaviy hisoblashning deyarli barcha jihatlariga ta'sir qiladi.
Raqamli ma'lumotlar ikkilik raqamlar yoki bitlar yordamida ifodalanadi. Har bir bit 0 yoki 1 qiymatiga ega bo'lishi mumkin. Murakkab ma'lumotlar turlari bu bitlarni bayt (8 bit), kilobayt (1024 bayt) va boshqalar kabi kattaroq tuzilmalarga birlashtirish orqali ifodalanadi. Masalan, ASCII kodlashda 'A' harfi 01000001 sifatida ifodalanadi.
Kodlash ma'lumotlarni samarali uzatish yoki saqlash uchun ma'lum bir formatga aylantirishni o'z ichiga oladi. Modulyatsiya raqamli ma'lumotlarni telefon liniyalari yoki radio to'lqinlar kabi aloqa vositalari orqali harakatlanishi mumkin bo'lgan analog signallarga aylantirish jarayonidir. Umumiy modulyatsiya usuli bu Amplitude Shift Anahtaring (ASK), bu erda tashuvchi signalining amplitudasi raqamli ma'lumotlar bitlariga mos ravishda o'zgaradi.
Raqamli ma'lumotlar turli xil ommaviy axborot vositalarida, jumladan, simli va simsiz uzatilishi mumkin. Umumiy simli muhitlarga koaksiyal kabellar, optik tolali kabellar va o'ralgan juftlik kabellari kiradi, simsiz uzatish esa havo yoki kosmos orqali elektromagnit to'lqinlardan foydalanadi.
Tarmoq protokollari - bu tarmoq qurilmalari o'rtasidagi aloqa qoidalari va konventsiyalari. Masalan, ma'lumotlarning ishonchli yetkazib berilishini ta'minlaydigan Transmission Control Protocol (TCP) va ma'lumotlar paketlarini bir nechta tarmoqlar bo'ylab o'z manziliga yo'naltiruvchi Internet Protocol (IP) ni misol qilib keltirish mumkin.
Raqamli ma'lumotlarni uzatishda xatolar yuzaga kelishi mumkin. Parite bitlari va nazorat summalari kabi xatolarni aniqlash usullari xatolarni aniqlashga imkon beradi. Xatolarni tuzatish kodlari, masalan, Hamming kodi, qayta uzatmasdan xatolarni aniqlabgina qolmay, balki ularni tuzatishi ham mumkin.
DSP raqamli signallarni sifatini yaxshilash yoki ma'lumot olish uchun manipulyatsiya qilishni o'z ichiga oladi. Bu shovqinni filtrlash, saqlash yoki uzatish uchun ma'lumotlarni siqish va boshqa ishlov berish usullarini osonlashtirish uchun signallarni o'zgartirishni o'z ichiga olishi mumkin.
1. Internet: Internet raqamli aloqada bo'lgan qurilmalarning keng tarmog'idir. Ma'lumotlarning bir necha turdagi tarmoqlar bo'ylab butun dunyo bo'ylab harakatlanishini ta'minlash uchun u TCP/IP kabi protokollardan foydalanadi.
2. Mobil aloqa: Mobil telefonlar uyali tarmoqlar bilan raqamli aloqada bo'lib, ovoz, matn va ma'lumotlarni simsiz uzatish imkonini beradi.
3. Sun'iy yo'ldosh aloqasi: Sun'iy yo'ldoshlar orqali raqamli aloqa global eshittirish, GPS xizmatlari va ob-havo prognozini amalga oshirish imkonini beradi.
4. Uy tarmog'i: Routerlar, kompyuterlar va aqlli uy qurilmalari kabi qurilmalar uyingizda ma'lumotlarni ulash va almashish uchun raqamli aloqadan foydalanadi.
Ovozni telefon orqali uzatishni ko'rib chiqing. Analog aloqada ovoz tovush to'lqinlariga o'xshash doimiy signalga aylanadi. Raqamli aloqada ovoz diskret oraliqlarda tanlanadi va uzatish uchun ikkilik ma'lumotlarga aylantiriladi. Raqamli aloqa oson ko'paytirish, saqlash va shovqinga chidamlilik kabi afzalliklarni taqdim etadi.
"Salom dunyo" jumlasini ASCII ikkilik ko'rinishiga aylantirib ko'ring. Har bir belgi, shu jumladan bo'shliqlar 8 bitli kod bilan ifodalanadi. Ikkilik tizimda 'H' harfi 01001000, 'e' 01100101 va hokazo. Ushbu mashq kompyuterlar matnli ma'lumotlarni raqamli tarzda qanday tarjima qilishini va uzatishini ko'rsatadi.
Raqamli aloqa informatika uchun asos bo'lib, turli xil muhitlar bo'ylab samarali va ishonchli ma'lumotlarni uzatish imkonini beradi. Texnologiyaning rivojlanishi bilan raqamli aloqaning ilovalari va usullari kengayishda davom etmoqda, bu esa hisoblash va kommunikatsiya texnologiyalarida keyingi innovatsiyalarni keltirib chiqarmoqda.
