Informatika - bu informatika, informatika va axborot texnologiyalari tamoyillarini birlashtirgan fan. U haqiqiy muammolarni hal qilish, ma'lumotlarni boshqarish va ma'lumotni bilimga aylantirish uchun texnologiyadan foydalanishga qaratilgan. Ushbu intizom innovatsiyalar va qarorlarni qabul qilish jarayonlarini boshqarishda ma'lumotlar va texnologiyalarning rolini ta'kidlab, sog'liqni saqlashdan biznesgacha bo'lgan turli sohalarda ilovalarni topadi.
Informatikaning negizida kompyuter, hisob-kitoblarni amalga oshirish va ma'lumotlarni qayta ishlash uchun mo'ljallangan qurilma yotadi. Kompyuterlar apparat va dasturiy ta’minot qismlaridan tashkil topgan. Uskuna deganda kompyuterning markaziy protsessor (CPU), xotira (RAM) va saqlash qurilmalari (HDD, SSD) kabi jismoniy qismlari tushuniladi. Boshqa tomondan, dasturiy ta'minot apparatga vazifalarni qanday bajarishni ko'rsatuvchi dasturlar va operatsion tizimlarni o'z ichiga oladi.
Kompyuterlar ikkilik ma'lumotlar ustida bir qator operatsiyalar orqali ma'lumotlarni qayta ishlaydi. Asosiy printsip ikkilik tizimga asoslangan bo'lib, bu erda ma'lumotlar 0 va 1 qator sifatida taqdim etiladi. Informatikadagi asosiy operatsiya bu ikkilik ma'lumotlarni mantiqiy eshiklar orqali qayta ishlashdir. Masalan, AND darvozasi 1 ni chiqaradi, agar uning ikkala kirishi ham 1 bo'lsa, \(Output = Input_1 \cdot Input_2\) sifatida ifodalanadi. Bunday amallar kompyuter arifmetikasi va mantiqiy asosini tashkil qiladi.
Axborotni boshqarish informatikaning hal qiluvchi jihati hisoblanadi. Bu ma'lumotlarni samarali tashkil etish, saqlash va olishni o'z ichiga oladi. Ma'lumotlar bazalari - bu ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi (DBMS) tomonidan boshqariladigan ma'lumotlarning tuzilgan to'plami. Ular foydalanuvchilarga SQL (Tuzilgan so'rovlar tili) kabi so'rovlar tili orqali ma'lumotlarni yaratish, o'qish, yangilash va o'chirish imkonini beradi. Samarali ma'lumotlarni boshqarish xom ma'lumotlarni mazmunli ma'lumotlarga aylantirishni osonlashtiradi.
Informatika ma'lumotlarni tahlil qilish va sintez qilish kabi jarayonlar orqali ma'lumotlarni bilimga aylantiradi. Ma'lumotlarni tahlil qilishda ma'lumotlar ichidagi naqsh va tushunchalarni aniqlash uchun statistik va hisoblash usullari qo'llaniladi. Masalan, ma'lumotlar to'plamining o'rtacha qiymati kabi oddiy statistik ko'rsatkich \(\bar{x} = \frac{\sum_{i=1}^{n} x_i}{n}\) sifatida hisoblanadi, bu erda \(x_i\) \(i\) ma'lumotlar nuqtasini va \(n\) ma'lumotlar nuqtalarining sonini ifodalaydi, ma'lumotlarning markaziy tendentsiyasi haqida tushuncha berishi mumkin. Axborot sintezi qaror qabul qilishni qo'llab-quvvatlash uchun ushbu tushunchalarni birlashtirishni o'z ichiga oladi.
Informatika turli sohalarda keng ko'lamli ilovalarga ega. Mana bir nechta misollar:
Informatika keng imkoniyatlarga ega bo'lsa-da, u bir qator muammolarga ham duch keladi. Bularga maʼlumotlar maxfiyligi bilan bogʻliq muammolar, kiberxavfsizlik boʻyicha qatʼiy choralar zarurligi hamda sunʼiy intellekt va mashinani oʻrganishning axloqiy oqibatlari kiradi. Texnologiyalar rivojlanishda davom etar ekan, informatika sohasi ham bu muammolarni hal qila oladigan yangi kashfiyotlar va innovatsiyalarga yo‘l ochadi.
Informatika texnologiya va axborot kesishmasida joylashgan boʻlib, murakkab muammolarni hal qilishda maʼlumotlar kuchidan foydalanish uchun vositalar va metodologiyalarni taklif etadi. Kompyuterlar axborotni qanday qayta ishlash, ma'lumotlarni boshqarish va tahlil qilish va bilimlarni turli sohalarda qo'llash asoslarini tushunib, informatika talabalari ko'plab sohalardagi yutuqlarga hissa qo'shishlari mumkin. Oldinga borar ekanmiz, texnologik innovatsiyalarni rivojlantirish, qarorlar qabul qilish jarayonlarini takomillashtirish va hayot sifatini oshirishda informatikaning ahamiyati yanada oshadi. Shu sababli, informatika intizomi nafaqat odamlarni raqamli dunyoda harakat qilish ko'nikmalari bilan jihozlaydi, balki ularga jamiyatga sezilarli ta'sir ko'rsatish imkoniyatini ham beradi.
