Дэд бүтцийн гүүрний тухай ойлголт
Гүүр нь гол мөрөн, хөндий, авто зам, төмөр зам гэх мэт саад бэрхшээлийг даван туулах боломжийг олгодог үндсэн байгууламж юм. Эдгээр нь хүн, бараа, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хөнгөвчлөхөд нэн чухал бөгөөд ингэснээр эдийн засаг, өдөр тутмын амьдралд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
Гүүрүүдийн түүх ба хувьсал
Гүүрний түүх нь хүн төрөлхтөн гол мөрөн, жалга гатлахдаа гуалин, чулуугаар анх хэрэглэж байсан эртний үеэс эхлэлтэй. Цаг хугацаа өнгөрөхөд гүүрний зураг төсөл, барилгын техник нь ихээхэн өөрчлөгдсөн. Эртний Ромчууд нуман гүүрээрээ алдартай байсан бол Аж үйлдвэрийн хувьсгал нь төмөр, ган зэрэг материалыг нэвтрүүлж, ферм, дүүжлүүр, тростой гүүр зэрэг орчин үеийн гүүрний загварыг хөгжүүлэхэд хүргэсэн.
Гүүрний төрлүүд
Хэд хэдэн төрлийн гүүр байдаг бөгөөд тус бүр өөрийн гэсэн өвөрмөц дизайн, зорилготой байдаг. Хамгийн түгээмэл төрлүүд нь:
- Цацрагийн гүүр: Төгсгөлд нь тулгуурласан хэвтээ дам нуруунаас бүрдэх хамгийн энгийн гүүр. Шахалтын хүчийг цацрагаар дамжуулдаг.
- Нуман гүүр: Аркуудыг гол тулгуур байгууламж болгон ашиглах. Нуман хэлбэр нь хүч чадлыг хангаж, ачааллыг гүүрээр жигд хуваарилдаг.
- Дүүжин гүүр: Цамхагуудын хооронд дүүжлэгдсэн, гүүрний тавцанг доороос нь өлгөх онцлогтой. Эдгээр нь урт зайд тохиромжтой бөгөөд хүнд ачаалал эсвэл хүчтэй салхины дор нугалж чаддаг.
- Кабель тулгууртай гүүр: Дүүжин гүүртэй төстэй боловч цамхагт шууд холбогдсон кабелиуд нь бага материал шаарддаг илүү хатуу бүтэцтэй байх боломжийг олгодог.
- Трасс гүүр: Ачааллыг илүү жигд хуваарилдаг, хоорондоо холбогдсон гурвалжин хэсгүүдээс бүрдэх ба янз бүрийн зайд бат бөх, хэмнэлттэй болгодог.
Гүүр барихад ашигласан материал
Гүүрийг янз бүрийн материалаар барьж болох бөгөөд тус бүр нь өөр өөр шинж чанартай байдаг.
- Мод: Гүүр барихад ашигладаг хамгийн эртний материалын нэг бөгөөд богино зай, явган хүний гүүрэнд тохиромжтой.
- Чулуу: Эртний болон дундад зууны үед удаан эдэлгээтэй, удаан эдэлгээтэй гүүр барихад ашигласан.
- Бетон: Бат бөх, бат бөх чанарыг хангадаг бөгөөд орчин үеийн гүүрэнд ихэвчлэн дангаар нь эсвэл гангаар (арматур) бэхэлсэн байдаг.
- Ган: Өндөр бат бэх, жингийн харьцааг санал болгодог бөгөөд энэ нь урт зай, нарийн төвөгтэй байгууламжид тохиромжтой.
Гүүрний зураг төсөл, барилгын ажил
Гүүрний зураг төсөл, барилгын ажил нь байршил, урт, даац, хүрээлэн буй орчинд үзүүлэх нөлөөлөл гэх мэт янз бүрийн хүчин зүйлийг сайтар төлөвлөж, харгалзан үздэг. Инженерүүд гүүр нь хурцадмал байдал, шахалт, мушгих зэрэг хүчийг тэсвэрлэх чадвартай байх ёстой. Уг процесс нь ихэвчлэн дараах алхмуудыг агуулна.
- Талбайн судалгаа: Төлөвлөсөн байршлын газарзүйн болон байгаль орчны нөхцөл байдлыг үнэлэх.
- Зураг төслийн үе шат: Шаардлага, хязгаарлалтыг үндэслэн гүүрний төрөл, материалыг сонгох.
- Барилга угсралтын үе шат: Сонгосон материал, аргыг ашиглан гүүрийг барих ба ихэвчлэн суурийн суурийг тавьж, дараа нь дээд байгууламжийг барих.
- Үзлэг, засвар үйлчилгээ: Гүүрний удаан эдэлгээ, аюулгүй байдлыг хангах үүднээс элэгдэл, эвдрэлийг тогтмол шалгаж байх.
Гүүрний ач холбогдол
Гүүр нь олон нийтийг холбох, эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих, нөөц, үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулахад чухал үүрэгтэй. Тэд мөн хот, бүс нутгийг бэлгэддэг гайхалтай дурсгалт газрууд болж чаддаг. Цаашилбал, гүүр барих дэвшил нь инженерчлэл, архитектурын хил хязгаарыг давах шинэлэг загваруудыг бий болгосон.
Алдартай гүүрнүүдийн жишээ
Зарим алдартай гүүрнүүд нь:
- Алтан хаалганы гүүр: Сан Франциско дахь дүүжин гүүр нь гайхалтай улаан өнгө, гайхалтай уртаараа алдартай.
- Tower Bridge: Лондон дахь хоёр өөр цамхгаар нь танигдахуйц, дүүжин ба дүүжин гүүр.
- Понте Веккио: Флоренц дахь дундад зууны үеийн чулуун нуман гүүр, түүний дагуу баригдсан дэлгүүрүүдээрээ алдартай.
- Сиднейн боомтын гүүр: Гайхамшигтай хэлбэр дүрс, жил бүрийн салют бууддгаараа алдартай Сиднейн нуман хаалгатай ган гүүр.
- Акаши Кайкёгийн гүүр: Японд байрладаг дэлхийн хамгийн урт дүүжин гүүр бөгөөд 1991 метр урттай.
Дүгнэлт
Гүүр нь хүний ур ухаан, түүхийн туршид барилгын технологийн дэвшлийг харуулсан дэд бүтцийн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг юм. Энгийн модон явган гүүрнээс эхлээд орчин үеийн дэвшилтэт дүүжин, тросс гүүр хүртэл эдгээр байгууламжууд нь физикийн саад бэрхшээлийг даван туулж, дэлхийг урьд өмнө төсөөлж ч байгаагүй арга замаар холбох инженерийн чадварыг харуулж байна. Технологи хөгжихийн хэрээр гүүр барих ирээдүй нь илүү шинэлэг, тогтвортой шийдлүүдийг амлаж байна.
