Təsviri sənətin görkəmli hissəsi olan fotoqrafiya bizi zamanın donmuş anlarına çağırır. Bu sənət forması bizə dünyanı bənzərsiz bir obyektivlə görməyə imkan verir, əks halda unudula biləcək bir anın mahiyyətini ələ keçirir. Özündə fotoqrafiya emosiyaları və povestləri çatdırmaq üçün işıqdan, kölgələrdən və perspektivlərdən istifadə edərək hekayələr söyləməkdən ibarətdir.
Fotoqrafiya yunanca photos ("işıq") və graphein ("çəkmək") sözlərindən əmələ gəlib, hərfi mənası "işıqla çəkmək" deməkdir. İşığa həssas səthdə, ənənəvi olaraq filmdə və ya bugünkü rəqəmsal əsrdə elektron sensorda təsvir yaratmaq üçün işığın kamera ilə çəkilməsi prosesidir.
Fotoşəkil çəkmək üçün kameranın çekimi müəyyən müddət ərzində açılır və işığın obyektivdən daxil olmasına imkan verir. Sensora (və ya filmə) çatan işığın miqdarı çekim sürəti , diyafram və ISO parametrləri ilə müəyyən edilir.
Çekim sürəti çekimin açıq qaldığı müddətə aiddir. Bu saniyə və ya saniyənin kəsirləri ilə ölçülür. Daha yavaş çekim sürəti daha çox işığın daxil olmasına imkan verir, daha sürətli çekim sürəti isə işığın miqdarını azaldır.
Diyafram, işığın keçdiyi obyektivdəki açılışdır. O, f-stoplarla ölçülür, daha kiçik rəqəmlər daha çox işığa imkan verən daha böyük diyaframları, daha böyük rəqəmlər isə daha kiçik diyaframları göstərir.
ISO kamera sensorunun işığa həssaslığını ölçür. Aşağı ISO dəyərləri daha az həssaslıq deməkdir, nəticədə daha qaranlıq şəkillər olur, daha yüksək dəyərlər isə həssaslığı və parlaqlığı artırır, potensial olaraq görüntüdə səs-küy və ya taxılın artmasına səbəb olur.
Bu üç parametr arasında düzgün tarazlıq fotoşəkildə istənilən ekspozisiyaya nail olmaq üçün çox vacibdir. Bu tarazlıq tez-tez ekspozisiya üçbucağından istifadə etməklə vizuallaşdırılır, bu əsas konsepsiya fotoqraflara çekim sürəti, diyafram və ISO parametrlərinin son görüntüyə necə təsir etdiyini anlamağa kömək edir.
Fotoqrafiya müxtəlif janrları əhatə edir, hər biri özünəməxsus perspektiv və hekayə metodu təklif edir. Populyar janrlardan bəziləri bunlardır:
Kompozisiya fotoşəkildə vizual elementlərin düzülüşünə aiddir. Bu, tamaşaçının gözünün təsvirə necə yönləndirilməsində və hekayənin necə çatdırılmasında həlledici rol oynayır. Bir neçə kompozisiya texnikası fotoşəkilin təsirini artıra bilər:
İşıq fotoqrafiyanın əsasını təşkil edir və ondan necə səmərəli istifadə olunacağını anlamaq vacibdir. Günəşdən gələn təbii işıq gün ərzində keyfiyyət və istiqamətdə dəyişir, əhval-ruhiyyə və atmosfer yaratmaq üçün müxtəlif imkanlar təklif edir. Flaş və fasiləsiz işıqlar kimi süni işıq mənbələri, xüsusilə qapalı və ya gecə saatlarında işıqlandırma şəraitinə əlavə nəzarət təmin edir.
Ən çox istifadə olunan işıqlandırma qurğularının növlərinə aşağıdakılar daxildir:
Post-processing, fotoşəkillərin çəkildikdən sonra redaktə edilməsinə aiddir və fotoqraflara şəkillərini rəqəmsal olaraq təkmilləşdirməyə və ya dəyişdirməyə imkan verir. Ümumi emal sonrası üsullara ekspozisiya, kontrast, rəng balansı və kəsmənin tənzimlənməsi daxildir. Adobe Photoshop və Lightroom kimi proqramlar geniş redaktə seçimlərini təmin edən post-emal üçün məşhur alətlərdir.
Xüsusilə fotojurnalistika və sənədli fotoqrafiya kimi janrlarda çəkilən anın mahiyyəti və doğruluğunun qorunub saxlanılmalı olduğunu nəzərə alaraq məsuliyyətlə redaktə edin.
Hər fotoşəkil bir hekayə danışır. İstər heyrət hissi doğuran nəfəs kəsən mənzərə, istər keçici anı əks etdirən səmimi küçə səhnəsi, istərsə də insanın mahiyyətini ortaya qoyan diqqətlə tərtib edilmiş portret olsun, fotoqrafiya duyğuları, əhval-ruhiyyəni və hekayələri sözsüz çatdırmaq gücünə malikdir. Fotoqrafiya vasitəsilə effektiv hekayənin əsası fotoqrafın yaradıcı şəkildə görmək və düşünmək, kompozisiya, işıqlandırma və zamanlama ilə bağlı düşünülmüş qərarlar qəbul etmək bacarığındadır.
Fotoqrafiya texnika ilə bağlı olduğu qədər təcrübədən də ibarətdir. Fərqli kamera parametrlərini, bucaqları və işıqlandırma vəziyyətlərini sınamaq unikal və cəlbedici şəkillərə səbəb ola bilər. Dəyişən işığın fotoşəkillərin əhval-ruhiyyəsinə və vizual cəlbediciliyinə necə təsir etdiyini müşahidə etmək üçün günün müxtəlif vaxtlarında eyni mövzunu çəkmək cəhd etməyə dəyər.
Fotoqrafiyada ustalıq, hər hansı digər sənət növü kimi, təcrübə və əzmkarlıqla gəlir. Fərqli mövzuları və səhnələri çəkmək, nəticələri təhlil etmək və həm uğurdan, həm də uğursuzluqdan öyrənmək üçün davamlı olaraq özünü sınamaq bir fotoqraf kimi böyümənin açarıdır. Həm keçmiş, həm də indiki digər fotoqrafların işi ilə məşğul olmaq da dəyərli fikirlər və ilham verə bilər.
Təsviri sənətin güclü vasitəsi olan fotoqrafiya ətrafımızdakı dünyanın gözəlliyini, mürəkkəbliyini və sadəliyini çəkib paylaşmağa imkan verir. Fotoqrafiyanın fundamental konsepsiyalarını başa düşmək və tətbiq etməklə, hər kəs işığı tutma sənəti vasitəsilə özünü ifadə etmək və başqaları ilə əlaqə yaratmaq üçün yaradıcı səyahətə çıxa bilər.
