Back to the topics list

исламын алтан үе

Исламын алтан үе: Урлаг, шинжлэх ухаан, соёлын цэцэглэлтийн үе

Исламын алтан үе бол 8-14-р зууныг хүртэл үргэлжилсэн түүхэн үе бөгөөд энэ хугацаанд Исламын соёл иргэншлийн хүрээнд соёл, шинжлэх ухаан, уран зохиолын гайхалтай цэцэглэлт бий болсон. Энэ эрин үе нь хүн төрөлхтний түүхэнд, ялангуяа Пост-Сонгодог Түүхийн хүрээнд, Исламын нөлөөн дор эрдэмтэн, сэтгэгчид мэдлэгийн янз бүрийн салбарт томоохон хувь нэмэр оруулсан чухал үеийг тусгадаг.

Гарал үүсэл ба түүхэн нөхцөл байдал

Исламын алтан үеийн эхлэл нь нийслэлээ Дамаскаас Багдад руу нүүлгэсэн Аббасидын халифаттай холбоотой байдаг. Багдад нь Перс, Араб, Эллинист гэх мэт өөр өөр соёлыг уусгах тогоо болж, мэдлэгийн өвөрмөц нийлэгжилтийг бий болгосон. Энэ үе нь 9-р зууны эхэн үед Мэргэн ухааны өргөө байгуулагдсанаар тодорхойлогддог бөгөөд тэнд эрдэмтэд дэлхийн бүх мэдлэгийг цуглуулж, араб хэл рүү хөрвүүлэхийг уриалж байв. Энэхүү санаачилга нь ирээдүйн шинжлэх ухаан, оюуны ололт амжилтын үндэс суурийг тавьсан юм.

Шинжлэх ухаан, технологид оруулсан томоохон хувь нэмэр

Исламын алтан үеийн хамгийн гайхалтай талуудын нэг нь шинжлэх ухаан, технологид оруулсан асар их хувь нэмэр байв. Исламын ертөнцийн эрдэмтэд математик, одон орон, анагаах ухаан, хими, инженерчлэл гэх мэт салбаруудад гарамгай байсан.

• Математик: Математикийн шинжлэх ухаанд оруулсан хамгийн чухал хувь нэмэр бол Арабын ертөнцөд аравтын бутархай тооллын системийг нэвтрүүлсэн Аль-Хорезми алгебрийг хөгжүүлсэн явдал байж магадгүй юм. Түүний алгоритм дээр хийсэн ажил нь орчин үеийн тооцооллын үндэс суурийг тавьсан.
• Одон орон: Исламын эрдэмтэд одон орон судлалд томоохон ахиц дэвшил гаргасан. Тэд одон орны нарийвчилсан хүснэгтүүдийг боловсруулж, астролабыг сайжруулсан нь навигацийн нарийвчлалыг сайжруулсан.
• Анагаах ухаан: Анагаах ухааны салбарт Аль-Рази, Ибн Сина (Авиценна) зэрэг эрдэмтэд өргөн хүрээний бүтээл туурвисан бөгөөд Ибн Синагийн "Анагаах ухааны канон" номыг Европын их дээд сургуулиудад олон зууны турш стандарт бичвэр болгон ашиглаж ирсэн.
• Хими: Жабир ибн Хайян алхимийг химийн анхны хэлбэр болгон хөгжүүлснээр орчин үеийн химийн үндэс суурийг тавьсан.

Соёл, уран зохиолд үзүүлэх нөлөө

Исламын алтан үе нь уран зохиол, яруу найраг, урлагийн гайхалтай цэцэглэлтийн гэрч болсон. Коран судрын сургаал болон Исламын соёлын нөлөө нь тухайн үеийн уран зохиолын бүтээлүүдэд ихээхэн нөлөөлж, баялаг, олон төрлийн материалыг үйлдвэрлэсэн.

• Уран зохиол: "Мянган нэг шөнө" зэрэг бүтээлүүд нь Ойрхи Дорнодын ардын үлгэрийн цуглуулгыг багтаасан бөгөөд барууны уран зохиолд гүнзгий нөлөө үзүүлж, тоо томшгүй олон дасан зохицох урам зоригийг төрүүлсэн.
• Яруу найраг: Яруу найраг нь уран сайхны илэрхийллийн хамгийн дээд хэлбэрүүдийн нэг гэж тооцогддог байсан бөгөөд Руми, Хафез зэрэг яруу найрагчид хайр, сүнслэг байдал, бурханлаг байдлын сэдвүүдийг судалж, мөнхийн өв үлдээсэн.
• Уран бичлэг ба урлаг: Исламын уран бичлэг, геометрийн урлагийн хэлбэрүүд нь сүм хийд, ордонуудыг чимэж, бурханлаг болон хүний ​​дүр төрхийг дүрсэлэлгүйгээр Бурханы нэгдмэл байдал, хаа сайгүй оршихыг баталж, гоо сайхны чухал илэрхийлэл болсон.

Өв залгамжлал ба бууралт

Исламын алтан үеийн уналт нь ихэвчлэн улс төрийн хуваагдал, Монголчуудын довтолгоо, Сэргэн мандалтын үеийн Европын хүчирхэг гүрнүүд зэрэг олон хүчин зүйлтэй холбоотой байдаг. Хэдийгээр бууралттай байгаа ч Исламын Алтан эриний өв хэвээр байна. Энэ хугацаанд бий болсон шинжлэх ухааны арга барил, соёлын ололт амжилт, асар их мэдлэг нь Европ дахь сэргэн мандалт, шинжлэх ухааны хувьсгалд гүн нөлөө үзүүлсэн. Исламын эрдэмтэд Грекчүүд гэх мэт эртний соёл иргэншлийн талаарх мэдлэгийг хадгалж, өргөжүүлэн хөгжүүлж, түүнийг дэлхийн бусад улс орнуудад ашиглах боломжтой болгож, эртний болон орчин үеийн ертөнцийг холбосон гүүр болж байв.

Дүгнэлт

Исламын алтан үе нь хүн төрөлхтний соёл иргэншлийн хөгжилд соёл, оюуны синтезийн гүн гүнзгий нөлөөллийн гэрч юм. Энэ хугацаанд Исламын ертөнц нь шинжлэх ухаан, технологи, уран зохиол, урлагт байнгын хувь нэмэр оруулж, эрдэм шинжилгээний үйл ажиллагааны төв байв. Эдгээр хувь нэмэр нь зөвхөн Исламын ертөнц төдийгүй Сэргэн мандалтын үеийн барууны соёл иргэншлийн хөгжилд нөлөөлсөн. Исламын Алтан эрин нь нийгэм мэдлэгийг эрхэмлэн, суралцахыг дэмжин, хүлцэнгүй байдал, солилцооны орчинг төлөвшүүлэх үед соёл, оюуны хөгжил цэцэглэлтийн хүчирхэг сануулга болдог.