ایمنی آزمایشگاهی در شیمی
اطمینان از ایمنی در آزمایشگاه شیمی برای جلوگیری از حوادث و صدمات بسیار مهم است. این درس دستورالعمل‌ها، اقدامات و اقدامات احتیاطی اساسی که باید در آزمایشگاه شیمی رعایت شود را پوشش می‌دهد. این اقدامات نه تنها از افراد شاغل در آزمایشگاه محافظت می کند، بلکه از آزمایش های انجام شده نیز محافظت می کند.
قوانین ایمنی عمومی
قبل از درگیر شدن در هر گونه فعالیت آزمایشگاهی، درک و رعایت قوانین ایمنی عمومی ضروری است. این شامل:
- پوشیدن تجهیزات حفاظت فردی (PPE): همیشه از عینک ایمنی، روپوش آزمایشگاهی و دستکش استفاده کنید. کفش های پنجه بسته برای محافظت از پاهای شما در برابر نشت اجباری هستند.
- شناخت محل تجهیزات ایمنی: با مکان و استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی مانند کپسول آتش نشانی، دوش ایمنی، ایستگاه های شستشوی چشم و جعبه کمک های اولیه آشنا باشید.
- خواندن برچسب‌های شیمیایی و برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد (MSDS): قبل از استفاده از هر گونه مواد شیمیایی، برچسب و MSDS آنها را برای اطلاعات در مورد خطرات، ذخیره‌سازی و دفع آنها مطالعه کنید.
- هرگز در آزمایشگاه غذا نخورید، ننوشید یا سیگار نکشید: مصرف غذا یا نوشیدنی یا سیگار کشیدن در آزمایشگاه می تواند منجر به بلع یا آلودگی شیمیایی شود.
حمل و نقل مواد شیمیایی و ذخیره سازی
مواد شیمیایی بخشی جدایی ناپذیر از آزمایشگاه های شیمی هستند و حمل و نگهداری ایمن آنها حیاتی است. ملاحظات کلیدی عبارتند از:
- برچسب زدن مناسب: همه ظروف مواد شیمیایی باید به وضوح با نام، غلظت و اطلاعات خطرات مواد شیمیایی برچسب گذاری شوند.
- استفاده از هودهای بخار: مواد شیمیایی فرار یا خطرناک باید در داخل یک هود بخار قرار گیرند تا قرار گرفتن در معرض استنشاق به حداقل برسد.
- جداسازی مواد شیمیایی ناسازگار: مواد شیمیایی که می توانند به طور خطرناکی با یکدیگر واکنش نشان دهند باید به طور جداگانه ذخیره شوند.
- به حداقل رساندن مقادیر شیمیایی: فقط مقدار ماده شیمیایی مورد نیاز برای آزمایش باید مصرف شود تا خطر حوادث کاهش یابد.
روش های آزمایش ایمن
آزمایش در قلب شیمی قرار دارد و حفظ ایمنی در طول این فعالیت ها ضروری است. اقدامات زیر باید اجرا شود:
- درک آزمایش: قبل از انجام آزمایش، روش، خطرات احتمالی و اقدامات احتیاطی ایمنی مورد نیاز را به طور کامل درک کنید.
- محل کار مرتب و منظم: محل کار را تمیز و منظم نگه دارید تا از نشت و حوادث جلوگیری شود.
- دفع صحیح زباله: زباله های شیمیایی را طبق دستورالعمل های آزمایشگاه دفع کنید. هرگز مواد شیمیایی را در سینک نریزید مگر اینکه دستور داده شده باشد.
- بدون آزمایش غیرمجاز: فقط آزمایشاتی را انجام دهید که توسط مربی یا سرپرست آزمایشگاه شما مجاز است.
اقدامات اورژانسی
با وجود انجام اقدامات احتیاطی، ممکن است موارد اضطراری رخ دهد. آمادگی با آگاهی از روش های اضطراری بسیار مهم است. این اقدامات شامل اقدامات زیر است:
- نشت مواد شیمیایی: در صورت نشت مواد شیمیایی، به دیگران هشدار دهید و از پروتکل خاص ماده شیمیایی درگیر پیروی کنید. برای پاکسازی از کیت های نشت مناسب استفاده کنید.
- آتش سوزی: نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی و زمان تخلیه را بدانید. اگر آتش خیلی بزرگ است، آن را به متخصصان بسپارید.
- کمک های اولیه: از روش های اولیه کمک های اولیه برای بریدگی ها، سوختگی ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی آگاه باشید. برای صدمات جدی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نمونه ها و آزمایش ها
برای نشان دادن کاربرد شیوه‌های ایمنی، آزمایش‌های شیمی پایه زیر را در نظر بگیرید:
آزمایش 1: واکنش اسید استیک و بی کربنات سدیم
هنگامی که اسید استیک با بی کربنات سدیم ( \(CH_3COOH + NaHCO_3 \rightarrow CH_3COONa + CO_2 + H_2O\) واکنش می دهد، استات سدیم، دی اکسید کربن و آب تولید می کند. این واکنش معمولاً برای نشان دادن واکنش های شیمیایی و تکامل گاز نشان داده می شود.
ملاحضات امنیتی:
- برای جلوگیری از تماس با اسید استیک از عینک و دستکش محافظ استفاده کنید.
- واکنش را در یک منطقه با تهویه مناسب یا زیر یک هود بخار انجام دهید تا دی اکسید کربن تولید شده را به طور ایمن پخش کنید.
- قبل از شروع، مطمئن شوید که خواص شیمیایی هر دو واکنش دهنده را درک کرده اید.
آزمایش 2: واکنش ساعت ید
واکنش ساعت ید یک واکنش شیمیایی کلاسیک است که ماهیت سینتیک شیمیایی و سرعت واکنش را نشان می دهد. دو محلول شفاف با هم مخلوط می شوند و پس از تاخیر زمانی مشخص، محلول ناگهان به رنگ آبی تیره در می آید.
ملاحضات امنیتی:
- از تمام تجهیزات حفاظت فردی ضروری (PPE) از جمله عینک ایمنی، روپوش آزمایشگاهی و دستکش استفاده کنید.
- با احتیاط از مواد شیمیایی استفاده کنید، به خصوص آنهایی که در صورت بلع یا استنشاق می توانند محرک یا مضر باشند.
- تمام مواد شیمیایی را طبق دستورالعمل های دفع مواد شیمیایی آزمایشگاه به درستی دور بیندازید.
نتیجه
ایمنی در آزمایشگاه شیمی از اهمیت بالایی برخوردار است. با پیروی از قوانین ایمنی عمومی، حمل و نگهداری صحیح مواد شیمیایی، انجام آزمایش های ایمن و درک روش های اضطراری، می توان خطرات را به حداقل رساند و محیط آزمایشگاهی ایمن و سازنده را تضمین کرد. به یاد داشته باشید، ایمنی فقط مجموعه ای از قوانین نیست، بلکه یک حالت ذهنی است. همیشه از محیط اطراف خود آگاه باشید و در صورت عدم اطمینان در مورد موارد مربوط به ایمنی آزمایشگاه، هرگز از پرسیدن سوال دریغ نکنید.
