Həndəsə kosmosun formaları, ölçüləri və xassələri ilə məşğul olan riyaziyyatın bir sahəsidir. Həndəsənin əsas komponentlərindən biri müstəvi fiqurların öyrənilməsidir. Təyyarə fiquru düz müstəvi səthdə iki ölçülü olan formadır, yəni uzunluğu və eni var, lakin qalınlığı yoxdur. Bu formalar həm akademik öyrənmədə, həm də ətrafımızdakı dünyanı dərk etməkdə mühüm rol oynayır.
Təyyarə fiqurlarının növlərini və xüsusiyyətlərini daha dərindən araşdırmazdan əvvəl bəzi əsas terminləri başa düşmək vacibdir:
Təyyarənin fiqurlarını geniş şəkildə iki kateqoriyaya bölmək olar: çoxbucaqlılar və dairələr.
Çoxbucaqlı, qapalı zəncir və ya dövrə yaratmaq üçün birləşdirilmiş sonlu sayda düz xətt seqmentləri ilə əhatə olunmuş müstəvi fiqurdur. Çoxbucaqlının seqmentləri onun kənarları və ya tərəfləri adlanır və iki kənarın kəsişdiyi nöqtələr çoxbucaqlının təpələri və ya küncləridir.
Üçbucaq üç kənarı və üç təpəsi olan çoxbucaqlıdır. Həndəsənin əsas formalarından biridir. Üçbucaqlar tərəflərinin uzunluğuna görə (bərabərtərəfli, ikitərəfli və miqyaslı) və ya daxili bucaqlarına (kəskin, sağ və küt) görə təsnif edilə bilər.
Dördbucaqlı dörd kənarı (və ya tərəfi) və dörd təpəsi olan çoxbucaqlıdır. Ümumi dördbucaqlılara kvadratlar, düzbucaqlılar, romblar və trapezoidlər daxildir. Bu formaların hər biri onları müəyyən edən unikal xüsusiyyətlərə malikdir. Məsələn, düzbucaqlı dördbucaqlı dördbucaqlıdır, kvadrat isə bütün tərəfləri bərabər uzunluqda olan düzbucaqlıdır.
Dairə, mərkəzi nöqtədən müəyyən bir məsafədə olan bütün nöqtələrin təsvir etdiyi müstəvi bir fiqurdur. Mərkəzdən dairənin istənilən nöqtəsinə qədər olan bu məsafəyə radius deyilir. Dairənin diametri onun mərkəzindən keçən və son nöqtələri dairənin üzərində olan düz xəttin uzunluğudur və radiusun iki qat uzunluğundadır. Dairənin çevrəsi onun ətrafındakı məsafədir və onu \(C = 2\pi r\) düsturu ilə hesablamaq olar, burada \(r\) dairənin radiusudur.
Təyyarə fiqurlarının hər bir növü onları müəyyən etməyə və anlamağa kömək edən unikal xüsusiyyətlərə malikdir. Budur bəzi əsas xüsusiyyətlər:
Müxtəlif təyyarə fiqurlarının yaradılması və tədqiqi cəlbedici və məlumatlandırıcı ola bilər. Budur bəzi sadə fəaliyyətlər:
Təyyarə rəqəmlərini başa düşmək sadəcə akademik bir iş deyil; gündəlik həyatda və memarlıq, mühəndislik, incəsənət və dizayn kimi çoxsaylı sahələrdə praktik tətbiqlərə malikdir. Təyyarə fiqurları haqqında biliklərin vacib olduğu bir neçə nümunə:
Nəticə olaraq, müstəvi fiqurlar müxtəlif sahələrdə həm nəzəri əhəmiyyəti, həm də praktik tətbiqi olan həndəsənin təməl elementləridir. Bu fiqurların xassələrini, növlərini və tətbiqlərini dərk etməklə ətrafımızdakı dünyanı və onu təsvir edən riyazi prinsipləri daha dərindən dərk etmək olar.
