Органските материи се соединенија главно направени од јаглеродни атоми комбинирани со водород, кислород, азот, а понекогаш и други елементи како сулфур и фосфор. Овие соединенија играат витална улога во хемијата на живите организми, но исто така се критични во различни индустриски апликации. Оваа лекција ќе ги истражи основите на органските супстанции, нивните класификации, карактеристики и некои основни реакции.
Повеќето органски супстанции имаат некои заеднички карактеристики. Прво, тие главно се состојат од јаглеродни атоми. Јаглеродот е уникатен елемент бидејќи може да формира стабилни врски со многу елементи, вклучувајќи го и самиот себе, што доведува до огромна разновидност на органски соединенија. Второ, органските соединенија може да вклучуваат функционалности, специфични групи на атоми кои ги одредуваат својствата и реакциите на соединението. Некои вообичаени функционалности во органската хемија вклучуваат хидроксилни групи (-OH), карбоксилни групи (-COOH) и амино групи (-NH2).
Органските супстанции може да се класифицираат во четири главни категории врз основа на нивниот состав и својства:
Меѓународната унија за чиста и применета хемија (IUPAC) дава упатства за именување на органски соединенија. Името IUPAC ја рефлектира структурата на молекулата, вклучувајќи ја должината на јаглеродниот синџир, видот на хемиските врски и положбата и видот на функционалните групи. На пример, метанот (CH 4 ) е наједноставниот јаглеводород, додека етанската киселина (CH 3 COOH) е карбоксилна киселина со два јаглерод.
Органските соединенија покажуваат широк опсег на физички и хемиски својства, кои се под влијание на должината и обликот на нивниот јаглероден ланец, видот и положбата на функционалните групи и присуството на други елементи. Овие својства вклучуваат точки на вриење и топење, растворливост, реактивност и многу повеќе. На пример, алкохолите генерално имаат повисоки точки на вриење од јаглеводородите со споредлива молекуларна тежина поради водородната врска помеѓу молекулите на алкохолот.
Органските супстанции се подложени на различни хемиски реакции, од кои многу се користат во синтетизирање на нови соединенија или во биохемиски процеси. Некои основни органски реакции вклучуваат:
Органските соединенија наоѓаат примена во многу области, вклучувајќи ги фармацевтските производи, земјоделството, индустријата и енергијата. На пример, органските супстанции како што се пластиката, синтетичките влакна, боите и лековите направија револуција во различни индустриски сектори. Дополнително, биогоривата, кои се добиени од органски материјали, претставуваат обновлив извор на енергија што помага да се намали зависноста од фосилни горива.
Накратко, органските супстанции се фасцинантна и разновидна група на соединенија кои се централни и за животните процеси и за многу индустриски сектори. Разбирањето на основите на органската хемија помага да се цени сложеноста и убавината на молекулите што го сочинуваат светот околу нас и обезбедува основа за понатамошни студии во биохемијата, фармакологијата и индустриската хемија.
