İnsanoğlunun geçmişi iki büyük döneme ayrılır: tarih öncesi ve tarih.
İnsanın ortaya çıkışıyla (yaklaşık 5 milyon yıl önce) başlayan ve yazının icadıyla (yaklaşık 6000 yıl önce) biten döneme Prehistorya denir. "Önce " öneki önce anlamına gelir ve "tarihsel" geçmişten bir şeyle ilgilidir. Tarihten temel farkı, kayıtların varlığıdır. Tarih için kayıtlar yazdık ama tarihöncesi için yazmıyoruz. Tarihöncesindeki olaylar, olayların bir kaydı bulunmadan önce gerçekleşti. Tarih öncesine bir örnek, dinozorların Dünya'da yaşadığı zamandır.
Tarih öncesi insanlık tarihinin en uzun dönemidir. O uzun zaman içerisinde günümüz insanının en eski ataları ortaya çıkmıştır.
Tarihsel kayıtlar başlamadan önce geçmişin incelenmesine tarih öncesi arkeoloji denir.
Tarihöncesi önemlidir çünkü geçmişten bir anlam sağlar ve yazılı dönemlerden önce olanları daha iyi anlayabiliriz.
Protohistory kelimesiyle bir yerlerde karşılaşabiliriz. Bu kelime, bir kültürün kendi yazısını geliştirmediği, ancak başkaları (örneğin diğer kültürler) tarafından hakkında yazıldığı dönemi ifade eder ve tarih öncesi ile tarih arasındaki bir dönemi ifade eder.
Farklı yerlerde tarihöncesinin sonu çok farklı tarihlerde geldi ve bu terim, tarihöncesinin nispeten yakın zamanda sona erdiği toplumları tartışırken daha az kullanılıyor.
Erken insanlık tarihi üç çağa ayrılabilir, ancak bu çağların tarihlenmesi çok yaklaşıktır. Üç yaş şunlardır:
Taş, tarihöncesinin en önemli aracı ve silahıydı. Bu nedenle en eski döneme Taş Devri denir. Taş Devri, taşın yaygın olarak ilkel bir taş alet olarak kullanıldığı tarihöncesi bir dönemdi. İnsanlar ilk olarak taşı doğada bulacakları ya da kabaca şekillendirilmiş olarak kullanmışlardır. Daha sonra taşı üzerinde çalıştılar ve ihtiyaç duydukları şeye göre ona çeşitli şekiller verdiler. Baltalar, bıçaklar ve daha birçok nesne yaptılar. Taş Devri'nde de hayvan kemikleri kullanılmıştır. Bu dönem kabaca 3,4 milyon yıl sürdü.
Taş Devri üç farklı çağa ayrılır:
Paleolitik Çağ - yani Eski Taş Devri. İnsanların mağaralarda yaşadığı ve avcı ve toplayıcı olduğu Taş Devri'nin erken dönemini ifade eder. Bu dönemde taşın ilkel bir alet ve silah olarak ilk kullanımları göze çarpmaktadır.
Mezolitik Çağ veya Orta Taş Devri. Bu dönem, Paleolitik Çağ ile Neolitik çağ arasında bir geçiş aşamasıdır. Her ikisinin de özelliklerini taşır: Paleolitik Çağ ve Neolitik Çağ. İnsanlar avcılık, balıkçılık ve yiyecek toplama ile yaşıyordu.
Neolitik Çağ - veya Yeni Taş Devri. Bu, ilkel tarımın ortaya çıktığı dönemdir ve tarihçiler tarafından bu tarım şekline Tarım Devrimi denilmektedir. Aynı zamanda çanak çömleğin ilk kullanıldığı dönemdi. Birçok bölgede insanlar kalıcı yerleşim yerlerinde yaşamaya başladı.
Adam işlenmek üzere taşı ararken cevherlerle karşılaştı ve metallerin nasıl elde edileceğini öğrendi. cevherler toprakta bulunan ve arzu edilen minerallerin, tipik olarak metallerin çıkarılabileceği doğal kayalardır (veya tortulardır). Böylece metal çağı çağı başlar. Bakır ilk bulundu. Böylece taş aletler ve silahlar yerini metal olanlara bırakmaya başladı.
Adam tenekeyi bulunca onu bakırla karıştırmaya başladı ve bronz denilen yeni bir metal elde etti. Bronz silahlar ve aletler daha sağlamdı çünkü bronz o sırada mevcut olan diğer metallerden daha sert ve dayanıklıydı. Genel dönem, bronzun yaygın kullanımı ile karakterize edilir.
İnsanlığın tarihöncesi ve prototarihinin üç çağa bölünmesinin son çağına Demir Çağı denir. Tunç Çağı'nı izler. Demir çağında, çelikten ve alaşımlardan yapılan alet ve silahların seri üretimi vardır. Bu aletler ve silahlar, daha önce kullanılan bronz malzemelerden çok daha ucuz, daha güçlü ve daha hafifti. Bu nedenle kullanımları daha baskın hale geldi. Bilinen en eski uygarlıklardan ikisi olan Mısır ve Mezopotamya'da yaklaşık MÖ 3000'den kalma eritilmiş demirden yapılmış eserler bulundu.
Pek çok bilgin, Demir Çağı'nın sonunun MÖ 550 civarında Herodot'un ("Tarihin Babası") "Tarihler"i yazmaya başladığına inanıyor.
