Ne përdorim numrat për të shprehur një sasi, matje, për të treguar sasinë e diçkaje. Për shembull, sa karamele kemi? Sa vjeç jemi? Gjithashtu, ne përdorim numrat për të treguar disa pozicione, për shembull, në cilin vend jemi në një garë? Apo në cilin kat jetojmë? Si dhe për të treguar se kur është ditëlindja jonë. Por, a keni vënë re ndonjëherë se diçka është ndryshe, në varësi të asaj për të cilën po flasim? Themi se kemi 5 (pesë) karamele. Por ne themi se jetojmë në katin e 5-të ( të pestë). Le të shohim pse është kështu? Në matematikë, ne kemi dy lloje numrash, që duhet t'i përdorim në përputhje me atë që duam të shprehim. Ata quhen numra kardinalë dhe rendorë. Është shumë e rëndësishme të mësoni rreth këtyre llojeve të numrave dhe kur t'i përdorni ato siç duhet. Nuk do të shprehemi drejt, as do të kuptohemi nga të tjerët nëse themi "Kam karamele të 5-të ( të pesta)" ose "Unë jetoj në pesë kate".
Numrat kardinal duhet të përdoren kur po numërojmë diçka, për shembull, sa fëmijë janë në klasë, sa karamele ka dikush ose sa lule ka në një vazo. Ata duhet të jenë numra të plotë numërues (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, e kështu me radhë). Numrat kardinal përdoren për të numëruar një grup objektesh dhe për të na treguar për sasinë. Meqenëse ato përdoren për të numëruar grupe objektesh, ndonjëherë ato quhen 'numërues numrash' Këto numra përfshijnë një (1), dy (2), tre (3), katër (4), pesë (5), e kështu me radhë.
Shembuj:
Ne përdorim numrat rendorë për të folur për "rendin" e gjërave ose për të përcaktuar pozicionin e një sendi në një seri. Numrat rendorë nuk tregojnë sasinë siç bëjnë numrat kardinal. Ato përdoren për të treguar vendin e një gjëje në një listë. Ne përdorim numra rendorë për të shprehur pozicionin ose renditjen e diçkaje sipas rendit vijues të madhësisë, kronologjisë, rëndësisë, për shembull, i pari (1- ri ), i dyti (2- ti ), i treti (3 - ti), i katërti (4- ti ), i pesti (5- ta ), e gjashta (6- ta ) dhe kështu me radhë.
Shembuj:
Datat janë një shembull tjetër i numrave rendorë:
Më poshtë është një tabelë e numrave kardinal dhe rendor nga 1 në 10.
numrat kardinale | Numrat rendor |
1 (një) | 1 (e para) |
2 (dy) | 2 (e dyta ) |
3 (tre) | 3 (e treta ) |
4 (katër) | 4 ( e katërta) |
5 (pesë) | 5 ( e pesta) |
6 (gjashtë) | 6 ( e gjashta) |
7 (shtatë) | 7 ( i shtati) |
8 (tetë) | 8 ( e teta) |
9 (nëntë) | 9 ( e nënta) |
10 (dhjetë) | 10 ( e dhjeta) |
Çdo rendor lidhet me një kardinal, kardinalitetin e tij.
***Këshilla për të mbajtur mend: