Bu dərsimizdə riyaziyyatda tam ədədlərin sələfləri və davamçıları, nəyi təmsil etdikləri və necə təyin oluna biləcəyi haqqında danışacağıq. Tam ədədlər əsas hesablama ədədləridir 0, 1, 2, 3, 4, 5 və s. Tam ədədlərin digər nümunələri 100, 567, 999 və 1000-dir. Sələfi olmayan tam ədəd 0 istisna olmaqla, hər bir tam ədədin bir sələfi və varisi var.
Sələf verilmiş ədəddən dərhal əvvəl gələn tam ədəddir. Həmin rəqəmdən bir azdır. Desək: 14 rəqəmi 15 rəqəminin sələfidir , bu ifadədən nə başa düşə bilərik? 14 rəqəminin 15 rəqəmindən bir qədər əvvəl olduğunu və ya 15 rəqəmindən bir az olduğunu görə bilərik.
Ədədin sələfi iki şəkildə tapıla bilər. Birinci yol saymaqdır. Məsələn, 15 rəqəmini götürə bilərik və verilən rəqəmə qədər saymağa başlayacağıq: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15. 15 rəqəmindən bir az əvvəl saydığımız rəqəm 14 rəqəmidir. 15-dən 1 azdır və onun sələfi olduğunu deyə bilərik. Bəs verilən rəqəm daha böyükdürsə və məsələn, 165 rəqəmini götürsək necə olar? 165-ə qədər saymaq çox uzundur. Bu ədəd üçün biz sələfi başqa yolla müəyyən edəcəyik, yəni verilmiş ədəddən birini çıxmaqla (çünki sələfin ədəddən bir az olduğunu bilirik). 165-1=164 olacaq. 164-ün 165-in sələfi olduğunu deyə bilərik.
İndi hər hansı bir nömrənin sələfini necə təyin edə biləcəyimizi bilirik:
Xələf müəyyən ədəddən dərhal sonra yerləşən tam ədəddir. Həmin rəqəmdən bir nəfər çoxdur. 15 rəqəminin varisi 16 rəqəmidir. Necə ki, sələf kimi, biz də saymaqla verilmiş ədədin varisini təyin edə bilərik, lakin bu halda varis verilən ədəddən dərhal sonra gələn ədəddir. Başqa bir üsul verilmiş nömrəyə birini əlavə etməkdir. Məsələn, 165+1=166. 166 rəqəmi 165 rəqəminin davamçısıdır. Bu üsul bütün rəqəmlərə tətbiq edilə bilər, məsələn:
Aşağıdakı cədvəl verilmiş ədədlərin sələflərinin və davamçılarının nümunələrini əks etdirir
Sələf(verilmiş nömrə - 1) | Nömrə | Xələf(verilmiş nömrə + 1) |
99 | 100 | 101 |
230 | 231 | 232 |
598 | 599 | 600 |
998 | 999 | 1000 |
5674 | 5675 | 5676 |
