Back to the topics list

paraardhës, pasues

Paraardhësi dhe pasardhësi në numër të plotë

Në këtë mësim do të flasim për paraardhësit dhe pasardhësit e numrave të plotë në matematikë, çfarë përfaqësojnë dhe si mund të përcaktohen. Numrat e plotë janë numrat bazë të numërimit 0, 1, 2, 3, 4, 5, e kështu me radhë. Shembuj të tjerë të numrave të plotë janë 100, 567, 999 dhe 1000. Çdo numër i plotë ka një paraardhës dhe një pasardhës, përveç numrit të plotë 0 i cili nuk ka asnjë paraardhës.

Përcaktimi i një paraardhësi

Një paraardhës është një numër i plotë që vjen pak para një numri të caktuar. Është një më pak se ai numër. Nëse theksojmë: Numri 14 është paraardhës i numrit 15 , çfarë mund të kuptojmë nga kjo deklaratë? Mund të shohim se numri 14 është pak para numrit 15 ose është një më pak se numri 15.
Paraardhësi i një numri mund të gjendet në dy mënyra. Mënyra e parë është duke numëruar. Për shembull, mund të marrim numrin 15 dhe do të fillojmë të numërojmë deri në numrin e dhënë: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15. Numri që kemi numëruar pak para numrit 15 është numri 14. Është 1 më pak se 15 dhe mund të themi se është paraardhësi i tij. Por, çka nëse numri i dhënë është më i madh, dhe për shembull, marrim numrin 165? Është shumë e gjatë për të numëruar deri në 165. Për këtë numër, ne do të përcaktojmë paraardhësin në një mënyrë tjetër, dhe kjo është duke zbritur një nga numri i dhënë (sepse e dimë se paraardhësi është një më pak nga numri). Do të jetë 165-1=164. Mund të themi se 164 është paraardhësi i 165.
Tani e dimë se si mund të përcaktojmë paraardhësin e çdo numri:

• 258-1=257
• 5673-1=5672
• 11799-1=11798

Përcaktimi i një pasardhësi

Një pasardhës është një numër i plotë që ndodhet menjëherë pas një numri të caktuar. Është një më shumë se ai numër. Pasardhësi i numrit 15 është numri 16. Ashtu si paraardhësi, mund të përcaktojmë pasardhësin e një numri të caktuar duke numëruar, por në atë rast, pasardhës është numri që është menjëherë pas numrit të dhënë. Një metodë tjetër do të jetë shtimi i një numri të dhënë. Për shembull 165+1=166. Numri 166 është pasardhësi i numrit 165. Kjo metodë mund të zbatohet për të gjithë numrat, për shembull:

• 2345+1=2346
• 4599+1=4600
• 87432+1=87433

*Këshilla për të mbajtur mend

• Çdo numër i plotë ka një paraardhës dhe një pasardhës, përveç numrit të plotë zero, i cili nuk ka asnjë paraardhës
• Një paraardhës është një numër që është një më pak se një numër i caktuar
• Paraardhësi = numri i dhënë − 1
• Një pasardhës është një numër që është një më shumë se një numër i caktuar
• Pasardhësi = numri i dhënë + 1

Tabela më poshtë paraqet shembuj të paraardhësve dhe pasardhësve të numrave të dhënë