بین النهرین باستان منطقه ای است که انسان ها برای اولین بار در آن تمدن را شکل دادند. در بین النهرین بود که مردم برای اولین بار شروع به زندگی در شهرهای بزرگ کردند، نوشتن را آموختند و حکومت هایی ایجاد کردند. به همین دلیل، بین النهرین را اغلب «مهد تمدن» می نامند. بین النهرین محل اولیه ترین تحولات انقلاب نوسنگی از حدود 10000 سال قبل از میلاد است. مشخص شده است که الهام‌بخش برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در تاریخ بشر است، از جمله اختراع چرخ، کاشت اولین محصولات غلات، و توسعه خط شکسته، ارابه‌ها و قایق‌های بادبانی.
کاوش در این منطقه باستانی - جغرافیا، شهرها، مذهب، مردم و زندگی آن جالب خواهد بود.
کلمه بین النهرین به معنای "سرزمین بین رودخانه ها" است. بین النهرین باستان به منطقه تاریخی غرب آسیا اطلاق می شود که در داخل سیستم رودخانه دجله-فرات واقع شده است، در روزهای امروزی تقریباً با بیشتر مناطق عراق، کویت، بخش های شرقی سوریه، جنوب شرقی ترکیه و مناطقی در امتداد سواحل ترکیه-سوریه و ایران مطابقت دارد. مرزهای عراق بین النهرین باستان منطقه ای را در بر می گرفت که حدود 300 مایل طول و حدود 150 مایل عرض داشت.
دو رودخانه، دجله و فرات، مرتباً منطقه را طغیان می کردند. این باعث شد که خاک نزدیک دو رودخانه بزرگ حاصلخیز شود. این منطقه بعدها هلال حاصلخیز نامیده شد زیرا شبیه یک ربع ماه است. ساکنان اولیه در بین النهرین شروع به تجمع در روستاها و شهرهای کوچک در کنار رودخانه های جاری در منطقه کردند. همانطور که آنها یاد گرفتند که چگونه زمین ها را آبیاری کنند و در مزارع بزرگ کشت کنند، شهرها بزرگتر شدند و به شهر تبدیل شدند.
بین النهرین از نظر جغرافیایی و اکولوژیکی متنوع بود. شمال یا بین النهرین علیا از تپه ها و دشت هایی تشکیل شده بود که باران های فصلی و رودخانه ها و نهرها از کوه ها سرچشمه می گرفتند. بین النهرین شمالی یا علیا بارندگی کافی دریافت کرد. از سوی دیگر، بین‌النهرین جنوبی یا سفلی که از مناطق باتلاقی و دشت‌های پهن و هموار تشکیل شده بود، تقریباً هیچ بارانی نمی‌بارید. در نهایت، مهاجران اولیه یاد گرفتند که اگر زمین را آبیاری کنید، محصولات به سرعت رشد می کنند. آنها کانال هایی ساختند تا آب را از رودخانه ها به زمین برسانند. این باعث افزایش مقدار غذای مورد نظر شد.
آنها گندم، جو، خرما و سبزیجاتی از جمله خیار، پیاز، سیب و ادویه جات را از دانه ها و گیاهانی که به صورت وحشی در این منطقه رشد می کردند کاشتند. محصول اصلی کشاورزان باستانی بین النهرین جو بود که به راحتی و به وفور در خاک حاصلخیز آبرفتی رشد می کرد. مردم از جو، هم نان و هم آبجو درست می کردند که جزء اصلی رژیم غذایی آنها بود.
تقریباً همزمان با تولد کشاورزی، مردم شروع به اهلی کردن حیوانات کردند که از بزها شروع شد. آنها همچنین گوسفند، خوک، گاو، اردک و کبوتر پرورش می دادند. آنها پنیر و محصولات لبنی را از شیر تولید می کردند. ماهی‌های رودخانه‌ها و کانال‌ها نیز یک مکمل محبوب در رژیم غذایی بودند. اگرچه بین‌النهرین باستان در روستاها و شهرها ساکن شده بود، اما برای ورزش و گوشت شکار می‌کرد.
برخی از تمدن های مهم بین النهرین شامل تمدن های سومری، آشوری، اکدی و بابلی است. تمدن ها
سومری ها - سومری ها اولین انسان هایی بودند که تمدنی را تشکیل دادند. نوشتن و حکومت را اختراع کردند. آنها در ایالت-شهرها سازماندهی شدند که در آن هر شهر حکومت مستقل خود را داشت که توسط پادشاهی اداره می شد که کنترل شهر و زمین های کشاورزی اطراف را در دست داشت. هر شهر نیز خدای اصلی خود را داشت. نوشتار، حکومت و فرهنگ سومری راه را برای تمدن های آینده هموار خواهد کرد.
آکدی ها - آکدی ها بعد از آن آمدند. آنها اولین امپراتوری متحد را تشکیل دادند که در آن دولت شهرهای سومر تحت یک حاکم متحد شدند. در این زمان زبان اکدی جایگزین زبان سومری شد. این زبان در طول بیشتر تاریخ بین النهرین زبان اصلی خواهد بود.
بابلی ها - شهر بابل به قدرتمندترین شهر بین النهرین تبدیل شد. در طول تاریخ منطقه، بابلی ها برخاستند و سقوط کردند. گاهی بابلی‌ها امپراتوری‌های وسیعی ایجاد می‌کردند که بر بیشتر خاورمیانه حکومت می‌کردند. بابلی ها اولین کسانی بودند که نظام حقوقی خود را نوشتند و ثبت کردند.
آشوری ها - آشوری ها از قسمت شمالی بین النهرین بیرون آمدند. آنها یک جامعه جنگجو بودند. آنها همچنین در زمان های مختلف در طول تاریخ بین النهرین بر بسیاری از خاورمیانه حکومت کردند. بیشتر آنچه در مورد تاریخ بین النهرین می دانیم از لوح های گلی یافت شده در شهرهای آشور به دست آمده است.
بین النهرین باستان حکومتی را ایجاد کرد که ترکیبی از پادشاه و شوراهای محلی بود که به شاه مشاوره می دادند. منتخبان در مجلس خدمت می کردند و به حکومت مردم کمک می کردند. حتی پادشاهان مجبور بودند برای انجام برخی کارها از مجلس اجازه بگیرند.
جمعیت به طبقات اجتماعی تقسیم می شد که مانند جوامع در هر تمدن در طول تاریخ، سلسله مراتبی داشتند. این طبقات عبارت بودند از: شاه و اشراف، کاهنان و کاهنان، طبقه بالا، طبقه پایین، طبقه متوسط و بردگان.
تصور می شد که پادشاه یک شهر، منطقه یا امپراتوری رابطه خاصی با خدایان دارد و واسطه ای بین دنیای الهی و قلمرو زمینی است. کاهنان بر جنبه های مقدس زندگی روزمره ریاست می کردند و مراسم مذهبی را انجام می دادند. آنها تحصیل کرده بودند و در تفسیر علائم و نشانه ها متخصص به حساب می آمدند. آنها همچنین به عنوان شفا دهنده خدمت می کردند. طبقه بالا شامل افراد ثروتمندی مانند مدیران سطح بالا و کاتبان بود. پایین تر از طبقه بالا طبقه متوسط کوچکی بود که از صنعتگران و بازرگانان تشکیل شده بود. آنها می توانستند زندگی مناسبی داشته باشند و می توانستند سخت تلاش کنند تا در کلاس پیشرفت کنند. طبقه پایین از کارگران و کشاورزان تشکیل شده بود. این افراد زندگی سخت تری داشتند. در پایین، بردگان قرار داشتند که در اختیار پادشاه بودند یا در میان طبقه بالا خرید و فروش می شدند. بردگان معمولاً افرادی بودند که در جنگ اسیر می شدند. پادشاه و کاهنان بیشتر برده ها را نگه می داشتند، اما طبقات ثروتمند می توانستند برده بخرند تا برای آنها کار کنند.
بین النهرینان باستان صدها خدا را می پرستیدند. هر روز آنها را می پرستیدند. هر خدایی وظیفه ای داشت. هر شهر خدای خاص خود را داشت که مراقب شهر بود. هر حرفه ای خدایی داشت که مراقب افرادی باشد که در آن حرفه مانند سازندگان و ماهیگیران کار می کردند.
در مرکز هر شهر زیگورات قرار داشت. زیگورات یک معبد بود. سومریان باستان معتقد بودند خدایانشان در آسمان زندگی می کنند. برای اینکه خدایان بهتر بشنوند، باید به آنها نزدیک می شد. زیگورات‌ها بسیار بزرگ بودند، با پله‌های توکار. زیگورات ها پایه پهنی داشتند که تا بالای صاف باریک می شد. هنگامی که بابلی ها در جنوب و آشوری ها در شمال تسلط یافتند، زیگورات ها به همان شیوه ای که در سومر باستان بود ساخته و استفاده می شدند.
سرزمین بین النهرین منابع طبیعی زیادی نداشت یا حداقل منابع مورد تقاضا در آن دوره را نداشت. بنابراین، برای به دست آوردن اقلام مورد نیاز، بین النهرینی ها مجبور به تجارت شدند. از آنجایی که هیچ مسیر جاده ای به شهرها و کشورهای مجاور وجود نداشت، آنها «حمل و نقل آبی» را به عنوان روش جایگزین حمل و نقل کشف کردند. بنابراین، آنها قایق هایی را طراحی کردند که از نظر طراحی ابتدایی بودند، اما به آنها کمک کردند که افراد و کالاها را به پایین دست و سپس به بالادست حمل کنند. در حدود 3000 سال قبل از میلاد، سومری ها قایق های بادبانی را اختراع کردند و شروع به استفاده از باد برای حرکت در قایق های مورد استفاده برای تجارت کردند. بادبان در خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفت و بدین ترتیب استفاده از قایق های بادبانی برای کنترل تجارت در خاور نزدیک آغاز شد.
در قسمت جنوبی بین النهرین اسکله هایی در کناره های رودخانه ها ساخته شد تا کشتی ها بتوانند به راحتی کالاهای تجاری خود را پهلو گرفته و تخلیه کنند. بازرگانان بین شهرها مواد غذایی، پوشاک، جواهرات، شراب و سایر کالاها را مبادله می کردند. گاهی کاروانی از شمال یا شرق می رسید. ورود کاروان تجاری یا کشتی تجاری زمان جشن بود. برای خرید یا تجارت این کالاها، بین النهرینان باستان از سیستم مبادله کالا استفاده می کردند.
تمدن بین النهرین باستان از اواخر هزاره ششم قبل از میلاد آغاز می شود و با ظهور ایرانیان هخامنشی در قرن ششم قبل از میلاد و یا فتح بین النهرین توسط مسلمانان در قرن هفتم پس از میلاد به پایان می رسد. امپراتور ایران کوروش دوم در زمان سلطنت نبونیدوس در سال 539 قبل از میلاد قدرت را به دست گرفت. نبونیدوس چنان پادشاهی منفور بود که بین النهرینی ها در طول تهاجم برای دفاع از او قیام نکردند. فرهنگ بابلی به دنبال کاهش آهسته استفاده در خط میخی و سایر نشانه‌های فرهنگی، تحت حکومت پارسیان به پایان رسیده است. زمانی که اسکندر مقدونی در سال 331 قبل از میلاد امپراتوری ایران را فتح کرد، بیشتر شهرهای بزرگ بین النهرین دیگر وجود نداشتند و این فرهنگ مدت ها پیشی گرفته بود. سرانجام این منطقه در سال 116 بعد از میلاد توسط رومیان و سرانجام مسلمانان عرب در سال 651 پس از میلاد اشغال شد.
