De Noordelijke IJszee is de kleinste van de vijf oceanen ter wereld. Het beslaat minder dan 3% van het aardoppervlak. Het is ook de koudste van alle oceanen. De Noordelijke IJszee ontleent zijn naam aan het woord 'arktos' wat 'beer' betekent in het Grieks.
Het is gelegen op het noordelijk halfrond ten noorden van 60 graden noorderbreedte en grenst aan de Euraziatische en Noord-Amerikaanse continenten en omringt Groenland en verschillende eilanden. Het is ongeveer 5,4 miljoen vierkante mijl - ongeveer 1,5 keer zo groot als de VS - maar het is 's werelds kleinste oceaan. Het Noordpoolgebied omvat delen van acht landen: Canada, Groenland, IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland, Rusland en de Verenigde Staten.
Een groot deel van de oceaan is tijdens de koudere maanden of het hele jaar door bedekt met ijs. Er is weinig zeeleven waar het oceaanoppervlak het hele jaar door bedekt is met ijs. De temperatuur en het zoutgehalte van de Noordelijke IJszee variëren per seizoen als de ijslaag smelt en bevriest. Het heeft een laag zoutgehalte als gevolg van lage verdamping, beperkte uitstroom naar de omringende oceaanwateren en zware zoetwaterinstroom uit rivieren en beken.
De gemiddelde diepte van de Noordelijke IJszee is 1038 m (3406 ft). Het diepste punt is Molloy Hole in de Fram Strait (een doorgang tussen Groenland en Svalbard), op ongeveer 5550 meter.
Er zijn twee vormen van ijs gevonden in de Noordelijke IJszee: zee-ijs en pakijs.
Het pakijs in het Noordpoolgebied is honderden kilometers breed. Het drijft met de klok mee rond de oceaan en voltooit elke 10 jaar een omwenteling rond de Noordpool.
IJsberg in de Noordelijke IJszee
De Noordelijke IJszee bevindt zich in een poolklimaat. De winters worden gekenmerkt door de poolnacht, koude en stabiele weersomstandigheden en een heldere hemel. De temperatuur van het oppervlak van de Noordelijke IJszee is redelijk constant, dichtbij het vriespunt van zeewater. De Noordelijke IJszee bestaat uit zout water. De temperatuur moet -1,8 o C (28,2 o F) bereiken voordat bevriezing optreedt. De zomers worden gekenmerkt door continu vol zonlicht gedurende de hele zomer (tenzij er wolken zijn), en dit is de reden dat de Noordpool het land van de middernachtzon wordt genoemd. Na de zomerzonnewende begint de zon naar de horizon te zakken. In de zomer kan de luchttemperatuur iets boven 0 °C (32 °F) stijgen. Cyclonen komen vaker voor in de zomer en kunnen regen of sneeuw veroorzaken.
De zeetemperatuur van de Noordelijke IJszee is vrij constant en ligt het hele jaar door rond de -2 graden Celsius. De klimatologische omstandigheden zijn afhankelijk van de seizoenen; de lucht is overwegend bewolkt boven de Noordelijke IJszee. De winter is lang en duurt van september tot mei.
De zee-ijspakken worden beïnvloed door wind en zeestromingen. Op de eilanden in het Arctisch gebied kun je 'permafrost' ervaren. Permafrost betekent dat de grond langer dan twee jaar bevroren is. Het poolijs neemt af door de stijgende temperatuur van de oceaanwateren als gevolg van de opwarming van de aarde. In de zomer smelten meer pakijs en in de winter bevriest er elk jaar minder water.
Het is moeilijk om het leven in de Noordelijke IJszee te bestuderen, omdat de regio moeilijk toegankelijk is. Alleen onderwateronderzoekers die door gaten in dik zee-ijs duiken, kunnen het complexe oceaanleven zien. Een groot deel van de oceaan is hier donker, door ijs bedekt tegen zonlicht, maar fotografen duiken met lichten om het onderwaterleven in de Noordpool te ontdekken. De Noordelijke IJszee is de thuisbasis van walvissen, walrussen, ijsberen en zeehonden.
Vanwege ijs zijn er maar heel weinig vissen in het grootste deel van de oceaan. Veel dieren die vaak op het zee-ijs rondzwerven, zijn ook aangepast aan het water. IJsberen hebben grote, peddelachtige poten om ze door het water voort te stuwen, en er is gedocumenteerd dat ze urenlang hebben gezwommen. Walrussen hebben grote slagtanden waarmee ze zichzelf uit het water trekken en ze vinden veel van hun voedsel door op de zeebodem te foerageren. Walvissen en vissen zijn vaak een belangrijke voedselbron voor inheemse volkeren die in het Noordpoolgebied leven, maar commerciële visserij is in een groot deel van de Noordelijke IJszee verboden.
De Noordelijke IJszee heeft relatief weinig planten behalve fytoplankton. Fytoplanktons zijn een cruciaal onderdeel van de oceaan en er zijn enorme hoeveelheden in het noordpoolgebied, waar ze zich voeden met voedingsstoffen uit rivieren en de stromingen van de Atlantische en Stille Oceaan. In de zomer schijnt de zon dag en nacht, waardoor het fytoplankton gedurende lange tijd kan fotosynthetiseren en zich snel kan voortplanten. Het omgekeerde is echter waar in de winter, wanneer ze moeite hebben om genoeg licht te krijgen om te overleven.
De minerale hulpbronnen van het noordpoolgebied omvatten grote olie- en aardgasreserves, grote hoeveelheden mineralen, waaronder ijzererts, koper, nikkel, zinkfosfaten en diamanten. De levende rijkdommen van het noordpoolgebied zijn in de eerste plaats de overvloedige visserij.
De Noordelijke IJszee warmt sneller op dan waar dan ook op aarde. Door de opwarming van de aarde smelt het poolijs. IJs reflecteert zonlicht, terwijl water het absorbeert. Wanneer het poolijs smelt, absorberen de oceanen eromheen meer zonlicht en warmen ze op, waardoor de wereld warmer wordt. Zo versnelt smeltend ijs de opwarming van de aarde. In de afgelopen eeuw is het wereldwijde gemiddelde zeeniveau 4 tot 8 inch gestegen. Smeltend poolijs zal naar verwachting de zeespiegelstijging versnellen. Sommige deskundigen schatten zelfs dat de oceanen tegen 2100 wel 7 meter hoog zullen zijn, waardoor grote kuststeden onder water zullen komen te staan en enkele kleine eilandstaten onder water zullen komen te staan, met onnoemelijke verwoestingen tot gevolg.
De politieke dode zone nabij het midden van de zee is ook het middelpunt van een toenemend geschil tussen de Verenigde Staten, Rusland, Canada, Noorwegen en Denemarken. Het is belangrijk voor de wereldwijde energiemarkt omdat het 25% of meer van 's werelds onontdekte olie- en gasbronnen kan bevatten.
